Cmentarz został ogrodzony, wybudowano też dom przedpogrzebowy oraz mieszkanie dozorcy. Urządzenie infrastruktury cmentarnej było możliwe dzięki wsparciu darczyńców, między innymi Józefa Libana.

Cmentarz wkrótce znalazł się w sferze zainteresowania gminy żydowskiej w Krakowie, która z niepokojem obserwowała sukcesywnie zapełnianie się powierzchni własnego cmentarza przy ul. Miodowej. Władze gminy w Krakowie postulowały m. in. użytkowanie cmentarza w Podgórzu, jednak planów nie zrealizowano.

W latach 20-tych XX w. droga wiodąca do cmentarza od ul. Wielickiej została nazwana ul. Jerozolimską. Wejście znajdowało się przy ul. Jerozolimskiej 25.

W latach I wojny światowej w obrębie cmentarza powstał Cmentarz Wojenny nr 385, na którym pochowano 19 żydowskich żołnierzy armii Austro-Węgier: Isidora Samuela Sterna, Isidora Schwalba, Abrahama Gerstenkorna, Herszla Brennera, Schaję Aschera Friedmanna, Arona Alfreda Lewingera, Abrahama Fischbeina, Isaka Eisnera, Jakoba Segala, Abrahama Chajera, Hilika (Hillela) Buchsbauma, Dawida Farkasa, Mosesa Auerbacha, Wolfa Finkelsteina, Sigismunda Heimera, Maxa Kammera, Abrahama Perelmutera, Dawida Sigalla.

W 1919 r. gmina żydowska w Krakowie nabyła w Woli Duchackiej parcele przeznaczone na założenie własnego cmentarza. Jego stopniowe urządzanie trwało kolejnych kilkanaście lat. Kompleks obu cmentarzy rozdzielała ul. Jerozolimska.

Lokalizacja cmentarzy na planie geodezyjnym Krakowa z 1934 r. (źródło: www.as.elte-s.com)

W 1915 r. Podgórze stało się dzielnicą Krakowa. 14 lipca 1936 r. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wydało decyzję o scaleniu gmin żydowskich Podgórza i Krakowa w jedną Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie. Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 1937 r., a 7 stycznia nastąpiło połączenie majątków obu gmin. Tym samym cmentarz przy ul. Jerozolimskiej 25 stał się własnością GWŻ w Krakowie.

Po utworzeniu getta w 1941 r., niemieckie władze okupacyjne wydały zakaz grzebania zmarłych na cmentarzu.

W 1942 r. na cmentarzu Niemcy utworzyli obóz pracy przymusowej w Płaszowie, przekształcony później w obóz koncentracyjny. Roboty rozpoczęto jesienią, zmuszając do ich wykonania żydowskich inżynierów i robotników.

Nagrobki wyrwano z ziemi i wykorzystano do prac budowlanych i utwardzania obozowych dróg, alejek oraz podwórek domów zamieszkanych przez SS-manów. Zabudowania obozowe stawiano wprost na grobach, podczas robót wielokrotnie odkopywano kości i szczątki ludzkie w stanie rozkładu.

W obrębie cmentarza urządzono strefę przeznaczoną dla osób przybywających do obozu i poddanych kwarantannie (tzw. Auffangslager). Znajdowały się w nim 2 baraki. Dom przedpogrzebowy przekształcono na łaźnię i odwszalnię.

W 1943 r. Niemcy rozpoczęli budowę Zakładu Dezynfekcyjno-Kąpielowego, którą ukończono 15 maja 1944 r. W zakładzie znajdowało się 160 natrysków dla więźniów, rozbieralnia, komora dezynfekcji, sale fryzjerskie, ubikacje.

Po akcji eksterminacyjnej przeprowadzonej przez Niemców dn. 13-14 marca 1943 r., na cmentarz przez kilka dni przywożono ciała osób zamordowanych na terenie getta. Zwłoki chowano w masowych grobach w pobliżu domu przedpogrzebowego. W kolejnych tygodniach nad grobami i bezpośrednio w grobach Niemcy rozstrzeliwali osoby ujęte w różnych punktach Krakowa oraz aresztantów z więzienia przy ul. Montelupich. Wcześniej ofiary musiały rozebrać się w domu przedpogrzebowym. Cmentarz stał się także jednym - obok Hujarowej Górki i Cipowej Górki - z miejsc egzekucji więźniów obozu płaszowskiego.

Liczba pochowanych w obu grobach nie jest znana i w zależności od źródła, waha się pomiędzy około 1,6 tys. a około 5 tys. osób. Według Ryszarda Kotarby z Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, bardziej realna wydaje się liczba około 2 tys. ciał.

W okresie funkcjonowania obozu na cmentarzu odbywały się pochówki więźniów (m. in. Polaków), zmarłych w wyniku chorób i wycieńczenia lub zabitych przez strażników.

Pomimo zakazu praktyk religijnych, potajemnie próbowano dokonywać ablucji zwłok. 8 grudnia 1942 r. trzy osoby przeprowadzające obrzęd tahary w dawnym domu przedpogrzebowym zostały zastrzelone przez pierwszego komendanta obozu Horsta Pilarzika.

Aleksander Bieberstein w książce zatytułowanej Zagłada Żydów w Krakowie tak opisał dewastację cmentarza: "Stary cmentarz podgórski przy ul. Jerozolimskiej miał wiele cennych nagrobków, między innymi z czarnego granitu szwedzkiego, popielatego czeskiego, czerwonego trembowelskiego. Wiele z tych nagrobków było dziełami sztuki kamieniarskiej. Przy budowie obozu w Płaszowie zwalono wszystkie nagrobki, rozbito je na mniejsze kawałki, używając ich na podkłady drogowe. Czarnymi płytami wyłożono wejścia do tak zwanego Rotes Haus - domu będącego pierwszą rezydencją Amona Goetha w obozie w Płaszowie. Wiele tych nagrobków esesmani sprzedali krakowskim kamieniarzom. Przy budowie obozu duże spychacze niwelowały teren, burząc resztki ocalałych grobów i pomników, wydobywając często na powierzchnię kości zmarłych. Czaszki starannie badano czy nie zachowały się w nich korony i sztuczne zęby ze szlachetnych metali".

Władze okupacyjne zmieniły nazwy ulic biegnących przy obu cmentarzach. Ul. Jerozolimską przemianowano na Hauptstrasse, a ul. Abrahama na SS-strasse.

Latem 1944 r., w związku ze zbliżającym się natarciem wojsk radzieckich, na rozkaz Wyższego Dowódcy SS i Policji Generalnego Gubernatorstwa Wilhelma Koppego przystąpiono do zacierania śladów zbrodni popełnionych w obozie w Płaszowie. Pomiędzy sierpniem a październikiem Niemcy przeprowadzili akcję palenia szczątków osób pogrzebanych w zbiorowym grobie przy domu przedpogrzebowym. Zwłoki odkopywano i spalano na ogromnych stosach. Prace wykonywali żydowscy więźniowie z tzw. Ausgrabenkommando, pod nadzorem niemieckich kapo, rekrutowanych spośród skazanych za przestępstwa o charakterze kryminalnym i seksualnym. Opał dostarczali więźniowie polscy. Jesienią 1944 r. rozpoczęła się także rozbiórka baraków.

Po wojnie pozostałości infrastruktury obozowej były rozkradane. Śledczy Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich stwierdzili fakty kradzieży i handlu nagrobkami z obu cmentarzy żydowskich. W procederze uczestniczyli właściciele zakładów kamieniarskich.

Granice cmentarza są nieczytelne. Większość naziemnych śladów cmentarza uległa zniszczeniu. W zachodniej części zachowało się nie mniej niż 100 betonowych obmurowań nagrobków oraz jedna cała macewa, upamiętniająca Chaima Jakuba syna Icchaka Meira Abrahamera, zmarłego 25 maja 1932 roku.

tekst: K. Bielawski
Bibliografia:
Bieberstein A., Zagłada Żydów w Krakowie, Kraków - Wrocław 1986.
Drogomir J. J. P., Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918) , tom III, Tarnów 2005.
Duda E., Żydowski Kraków, Kraków 2003.
Kotarba R., Niemiecki obóz w Płaszowie 1942-1945 , Warszawa - Kraków 2009.
Zbroja B., Miasto umarłych. Architektura publiczna Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Krakowie w latach 1868-1939, Kraków 2005.
Zbroja B., Żydowska Gmina Wyznaniowa w Podgórzu 1891-1936, [w:] "Rocznik krakowski", t. LXX, Kraków 2004.
Przeczytaj tekst A. Biebersteina Zagłada żydowskich cmentarzy