Cmentarz żydowski usytuowany jest w Żywcu-Zabłociu przy ulicy Stolarskiej - do niedawna otoczony poszarpanym murem, obecnie już nowym ogrodzeniem - sprawia, iż przenosimy się do świata, który niestety minął bezpowrotnie. Dziś na cmentarzu znajduje się około pięciuset macew, poustawianych przypadkowo, najstarszy grób należy do Zymela i nosi datę pochówku 1853, najmłodszy zaś to Bernarda Gutermana z 1946 roku. Materiał do budowy macew to głównie piaskowiec, wapień a także granit. Niektóre macewy to prawdziwe dzieła sztuki kamieniarskiej. Cmentarz powstał w XIX wieku, zaś ostatni udokumentowany pochówek nastąpił w 1946 roku . Na cmentarzu pochowany jest także Walter Munk, komendant artylerii pancernej, "Zagończyk" urodzony w 1895 r., zmarły w 1920 r., odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. W pobliżu nekropolii znajduje się studnia, służąca do religijnych ablucji. Do niedawna obok cmentarza znajdowały się ruiny domu przedpogrzebowego, jednak w 2005 roku uległ spaleniu i zawaleniu.

Na koniec należy wspomnieć o opiekunie i wielkim społeczniku cmentarza - pastorze Eugeniuszu Gradku, któremu należą się słowa uznania i podziękowania za trud włożony w utrzymanie cmentarza. Obok cmentarza w Milówce nekropolia jest jednym z nielicznych na ziemi żywieckiej żydowskich obiektów zabytkowych. Warto dodać, że w 2006 roku inny mieszkaniec Żywca, Ireneusz Jeziorski został został uhonorowany dyplomem Ambasady Izraela i Żydowskiego Instytutu Historycznego za zasługi w ochronie dziedzictwa kultury żydowskiej w Polsce. Nagrody te są co roku przyznawane osobom prywatnym, polskim organizacjom oraz miastom, które czynią wiele dla odkrywania prawdy o przeszłości i budowania lepszej przyszłości. W uzasadnieni napisano: "Przy porządkowaniu cmentarza żydowskiego na Zabłociu Pan Ireneusz Jeziorski pomaga Gminie Żydowskiej w Bielsku-Białej. Organizował grupy młodzieży sprzątające cmentarz, odzywskiwał nagrobki i jest obecnie opiekunem społecznym cmentarza".

 

tekst & zdjęcia: Andrzej Tepper