Cmentarz żydowski w Ulanowie założono prawdopodobnie w drugiej połowie XVII w., około 1 km na północny wschód od Rynku, w pobliżu obecnej ul. T. Buli. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną nr 181207 4.0001.620, na planie zbliżonym do prostokąta, o powierzchni 12907 m kw.

Jesienią 1942 r. na cmentarzu pochowano ciała kilkudziesięciu osób, rozstrzelanych przez Niemców podczas deportacji Żydów z Ulanowa.

W wyniku dewastacji do dziś w obrębie cmentarza przetrwało około 200 nagrobków w różnym stanie zachowania. Najstarsza macewa, zidentyfikowana podczas prac badawczych prowadzonych przez dr hab. Andrzeja Trzcińskiego i Pawła Sygowskiego w czerwcu 2016 r., stoi na grobie Natanela Kaca syna Awrahama, zm. 11 lutego 1681 r. (23 szwat 5441 r.). Na cmentarzu znajduje się także kilka macew datowanych na XVIII wiek.

Niektóre z nagrobków stoją na grobach osób związanych z dynastiami chasydzkimi, m.in. Rebeki córki Eliezera Horowica z Dzikowa, żony rabina Chanina z Ulanowa; Chanina syna cadyka Naftalego Cwi z Ropczyc; Tircy, wnuczki Chaima z Nowego Sącza, żony rabina Mordechaja Dawida z Ulanowa.

W latach osiemdziesiątych XX w. z inicjatywy miejscowego księdza Józefa Lizaka, mieszkańcy Ulanowa przeprowadzili restaurację nekropolii. Wykonano wtedy prace porządkowe oraz wzniesiono ogrodzenie. Przy bramie umieszczono tablice z napisami w językach hebrajskim i polskim o treści: "Cmentarz żydowski w Ulanowie. Założony około 1700 r. Jest on największy w województwie tarnobrzeskim. Na cmentarzu znajduje się 150 macew, w większości z XIX wieku. Uznany za zabytek kultury w 1984 roku. Odremontowany staraniem społeczeństwa Miasta i Gminy Ulanów".

W 2007 r. podjęto kolejną próbę renowacji cmentarza. Portal www.nowiny24.pl pisał wtedy: "Ulanowski kirkut jest w fatalnym stanie. Sto pięćdziesiąt zabytkowych macew niszczeje: kruszy się kamień, w którym zostały wykute, dawno zawalił się płot okalający nekropolię, ktoś urządził tam dzikie wysypisko śmieci. Gmina przez lata zwracała się do gmin żydowskich z prośba o pomoc, bo sama nie miała pieniędzy na renowację cmentarza. (...) Teraz program odnowy cmentarza został wpisany do planu renowacji miejskich zabytków. Pieniądze na remont nekropolii gmina dostanie z Unii Europejskiej. - Potrzebujemy jeszcze tylko zgody gminy żydowskiej - mówią urzędnicy".

Dzięki zaangażowaniu Jacka Proszyka - historyka i genealoga z Bielska-Białej - wykonana została inwentaryzacja zachowanych nagrobków. Spis jest dostępny na stronie http://kehilalinks.jewishgen.org/kolbuszowa/ulanow/sl_ulanow.htm

Dokumentację najstarszych macew, sporządzoną przez dr hab. Andrzeja Trzcińskiego i Pawła Sygowskiego można pobrać tutaj: ulanow_macewy.pdf.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Tomasz Kowalik
Polecamy odwiedzenie stron internetowych:
http://trobal.pulawy.pl
www.sztetl.org.pl
Shetllinks - Ulanów
www.shabbat-goy.com