| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| UCHANIE | |||
Cmentarz żydowski w Uchaniach znajduje się na wzniesieniu w południowej części wsi, przy ul. Podgórze, w pobliżu cmentarza rzymsko-katolickiego. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną numer 060407_2.0044.AR_1.285, na planie prostokąta, o powierzchni około 0,80 ha. Data założenia cmentarza nie jest znana. Według M. Kubiszyn cmentarz powstał prawdopodobnie nie później niż w połowie XIX w., według Karty cmentarza - na początku XIX w. Obiekt wzmiankowano w Opisie statystycznym Uchań z 1860 r.: "Pod cmentarzem mórg 1 prętów 170, w dołach między cmentarzem a kirkutem 14o prętów, pod kirkutem żydowskim 260 prętów". W późniejszym okresie cmentarz powiększono. |
|||
 |
|||
Mapa z 1933 r., z zaznaczonym cmentarzem żydowskim Źrodło: Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego |
|||
Pochodzący z Uchań Jacob Finkelstein w liście do naszej Redakcji tak opisuje ten cmentarz z okresu sprzed II wojny światowej: "Przed wojną pewien Żyd z Uchani dokupił obok grunt, jednak nie był on nigdy używany do pochówków. Cmentarz był wypełniony nagrobkami. Był schludny i zadbany. Kiedy Uchanie zajęli Niemcy, zaczęli zabierać kamienie nagrobne i układać z nich chodniki. Widziałem, jak to robili. Do 1942 r. na cmentarzu pozostały już tylko nieliczne nagrobki". Cmentarz w Uchaniach był także miejscem egzekucji. Jacob Finkelstein wspomina jedną z nich: "W 1942 r. święto Szawot przypadało w maju, w niedzielę. Tego dnia Gestapo przyprowadziło na cmentarz czterdziestu trzech Żydów. Niektórzy z nich byli z Uchań, inni z Horodła. Niemcy zabijali ich strzałami - po dziesięciu w rzędzie, kolejno. Moje cztery młodsze siostry widziały to wszystko. Straciłem wtedy wujka Motla oraz brata dziadka Szlojme. W pobliżu cmentarza mieszkał człowiek o nazwisku Zdzisław Mastalerczuk. W 1944 r., po wyzwoleniu, spotkałem Zdzisława, a on pokazał mi, gdzie na cmentarzu Gestapo zabiło mojego ojca. Został on pogrzebany tuż przy wejściu". W 1998 r. Jacob Finkelstein odwiedził swój rodzinny sztetl. Jego córka Barbara w relacji z podróży wspomina także wizytę na cmentarzu: "To była zaniedbana, porośnięta trawą działka otoczona drucianą siatką z brzydką, żelazną bramą. Teren był nieco powyżej poziomu ulicy, ponieważ brak miejsca w przeszłości powodował konieczność grzebania zmarłych w warstwach, jednych na drugich. Żadne symbole czy tablice pamiątkowe nie wskazywały, że był to cmentarz. Ogrodzenie wykonane zostało przez Chaima E. Ledera, który w czasach Holokaustu stracił żonę i czwórkę dzieci. Po wyzwoleniu Chaim zamieszkał z Ukrainką, która pomogła mu przetrwać wojnę. Pewnego dnia Chaim otrzymał od kilku polskich chłopów ostrzeżenie, nakazujące mu opuszczenie Uchani. Jeśliby pozostał, miał zostać zabity. Nie mieliśmy żadnych kłopotów z wejściem na cmentarz, jednak niewiele tam było do obejrzenia. Po wojnie mój tato dowiedział się od mieszkających w pobliżu ludzi, że jego ojciec został zabity przez Polaków i pochowany na tym cmentarzu. Ojciec szukał jakiekolwiek śladu grobu, niestety - bezskutecznie". Cmentarz jest ogrodzony metalową siatką. W jego obrębie znajduje się pięć nagrobków, odnalezionych w ostatnich latach przez lokalnych społeczników. Są to stele z piaskowca, pochodzące z grobów: • Elki córki Chaima ha-Lewiego, zm. 04.02.1890 r., tekst: K. Bielawski |
|||
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego stanie zachowania w przeszłości i procesie dewastacji. | |||
 |
|||
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |