Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
SZREŃSK

Żydzi w Szreńsku posiadali dwa miejsca pochówku. Tzw. stary cmentarz znajduje się poza terenem zabudowanym, za rzeką Mławką, około 600 m na południe od ul. Mławskiej, na działce nr 1557 na nieregularnym planie, zbliżonym do trójkąta. W 1936 r. powierzchnia cmentarza wynosiła 9165 m kw.

Data założenia cmentarza nie jest znana - powstał nie później niż w drugiej połowie XVIII w., co potwierdza wzmianka w aktach lustracji parafii rzymsko-katolickiej z 1775 roku: "Żydzi mają [...] cmentarz swój, na dwie staje od miasteczka, za strugą Mławką nazwaną, odległy". Analiza zdjęć Lidar pozwala przypuszczać, że cmentarz był stopniowo powiększany.

Prawdopodobnie podczas II wojny światowej rozpoczął się proces dewastacji cmentarza. Po 1945 r. jego teren był wykorzystywany jako pole uprawne i pastwisko.

W 1988 r. pracownicy Żydowskiego Instytutu Historycznego odnaleźli na cmentarzu jedyny nagrobek - wykonaną z głazu narzutowego stelę Cwiego syna Menachema z lewitów, zmarłego w 1863 r. (22 tamuz 5623 r. według kalendarza żydowskiego). Obecnie w obrębie cmentarza znajdują się nieliczne destrukty macew. Teren porasta niepielęgnowana roślinność: drzewa, krzewy, trawa. Brak współczesnych form upamiętnienia. Od 2019 r. właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Nowy cmentarz żydowski w Szreńsku powstał zapewne na początku XX wieku około dwóch kilometrów od miasta, na południe od drogi prowadzącej do Mławy, na skraju lasu. Przyczyną jego założenia mogło być całkowite wykorzystanie terenu starej nekropolii. W wyniku zniszczeń w tym miejscu nie ma już nagrobków, teren jest wykorzystywany jako pole uprawne.

Na początku październiku 2013 r. podczas prac ziemnych przy ul. Podzamcze odkryto kilkadziesiąt fragmentów macew wykorzystanych do budowy chodnika. Po ustaleniach z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskieg owładze Szreńska przeniosły odnalezione nagrobki na cmentarz (kliknij tu, by obejrzeć wywiad z Wójtem Gminy Szreńsk Markiem Nitczyńskim).

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Sławomir Topolewski
Księgę Pamięci Szreńska znajdziesz tutaj:

teren cmentarza żydowskiego w Szreńsku
Teren starego cmentarza żydowskiego w Szreńsku
teren cmentarza żydowskiego w Szreńsku
Teren nowego cmentarza żydowskiego w Szreńsku
Poszukujemy informacji o tych cmentarzach: historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas