Cmentarz żydowski w Szprotawie jest położony około 1,2 km na południe od centrum miasta, po wschodniej stronie ul. Kraszewskiego. Data założenia nieznana, cmentarz powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku.

W latach 30. XX w. cmentarz zajmował działkę o powierzchni 14 arów. Na jego terenie znajdował się dom przedpogrzebowy. W 1943 r. obiekt zajęło gestapo. 21 marca 1944 r. grunt został sprzedany miastu Szprotawa za cenę 420 RM, dom przedpogrzebowy za 120 RM.

21 kwietnia 1956 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Szprotawie przyjęło uchwałę o zamknięciu cmentarza, a 10 marca 1961 r. Minister Gospodarki Komunalnej wydał zarządzenie w tej sprawie.

Obiekt uległ daleko posuniętej destrukcji. W nieustalonym czasie został rozebrany dom przedpogrzebowy. W latach 80. teren był porośnięty gęstą roślinnością, uniemożliwiającą penetrację. W jego obrębie znajduje się kilkadziesiąt destruktów nagrobków w postaci betonowych obramowań grobów, stel z piaskowca (m.in.: Roberta Danzigera, Beate Rinkel, H. Sachs z d. Lange, zm. w 1864 r.;, Efraima Levy'ego, zm. w 1873 r.; Pesy Trier, zm. w 1880 r.; Selmy Wiener (?) z d. Schoen, zm. w 1886 r.) oraz grobowiec architektoniczny rodziny Oppenheimer. Drzewostan stanowią graby, kasztanowce i lipy. Cmentarz jest otoczony drewnianym ogrodzeniem.

Od lat 90. na cmentarzu wykonywane są podstawowe prace porządkowe. W 1993 r. teren uprzątnęli i ogrodzili wolontariusze. Przez kilka lat cmentarzem opiekowali się uczniowie miejscowej szkoły pod kierownictwem Zdzisława Popieniuka. W 2020 r. prace porządkowe przeprowadził Urząd Miejski w Szprotawie.

Cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubuskiego ( 3232 z 21.01.1990 r.).

 

tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/62, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie zielonogórskim, k. 51-73.
Lukas E., A. Rawzan, Karta cmentarza nr 7039, [bmw] 1986.
Połomski F., Zawłaszczenie i sprzedaż cmentarzy żydowskich w latach II wojny światowej na Śląsku. Ze studiów nad prawem własności w III Rzeszy, [w:] Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi,
t. XI, red. K. Jonca, Wrocław 1987, s. 322.