Cmentarz żydowski w Stoczku Jewish cemetery in Stoczek

W 1983 r., w ramach rządowej akcji porządkowania cmentarzy i miejsc martyrologii Żydów, na polecenie Urzędu Wojewódzkiego władze Stoczka rozpoczęły przygotowania do upamiętnienia cmentarza. W tym czasie cmentarz był zdewastowany, bez ogrodzenia. W latach 1984-1985 fragment o powierzchni około 0,10 ha ogrodzono, ustawiono na nim zachowane nagrobki, wykonano chodnik, ustawiono ławki, teren obsadzono drzewami i krzewami.

Obecnie w obrębie ogrodzonej części znajdują się pojedyncze nagrobki i ich fragmenty z inskrypcjami (najstarszy zidentyfikowany jest datowany na 1903 r.), około 30-40 granitowych kamieni bez inskrypcji, piaskowcowe tumby oraz cztery obeliski z piaskowca bez tablic inskrypcyjnych, według niepotwierdzonych informacji stanowiące nagrobki przedsiębiorcy Judela Perlisa z Baczek i członków jego rodziny. W północnej części znajduje się zbiorowa mogiła ofiar Zagłady ze stelą z czarnego granitu, z napisem w językach jidysz i polskim o treści: "Tu spoczywają zwłoki Żydów ze Stoczka, zamordowanych przez niemiecko-faszystowskich bandytów i ich pachołków. 1941-1944. Cześć ich pamięci!". O porządek i zieleń na terenie lapidarium - żywopłot i krzewy iglaste - dba gminne przedsiębiorstwo usług komunalnych. W ciągu ostatnich kilku lat na cmentarzu przeprowadzono prace restauracyjne, w trakcie których wycięto krzewy oraz odnowiono pomnik ofiar Zagłady.

	[...] córka Chaima Joela, zm. podczas Pesach w 1912 roku
	Zm. 03.10.1903 roku

Prawdopodobnie wschodni skraj cmentarza zajmuje budynek Zakładu Gospodarki Komunalnej. Pozostała część cmentarza jest nieogrodzona, porośnięta niepielęgnowaną roślinnością. Granice cmentarza są nieczytelne.

Brak danych o statusie własnościowym. Obiekt jest wpisany wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AIPN, GK 318/134, Przesłuchanie Anastazji Karapaty, 11.04.1950.
AP w Siedlcach, Urząd Wojewódzki w Siedlcach, sygn. 1403/1526, Cmentarz żydowski w Stoczku Węgrowskim.
Grabowski J., Powiat Węgrowski, [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski,
red. J. Grabowski, B. Engelking, Warszawa 2018.
Kosior K., Stoczek, [w:] Województwo mazowieckie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.