Tzw. stary cmentarz żydowski w Skierniewicach jest oddalony około 1,4 km na południowy zachód od Rynku, znajduje się przy ul. Strobowskiej 32. Cmentarz ma powierzchnię 7692 m kw.

Data założenia cmentarza nie jest znana. Powstał nie później niż w piątej dekadzie XIX w., o czym świadczą opłaty za cmentarz przekazywane do Kasy Miejskiej, wzmiankowane w etacie miejscowego dozoru bóżniczego na lata 1845-1848.

W 1926 r. na cmentarzu pochowano Szimona syna Mordechaja Menachema Mendla Kalisza z Warki, cadyka rezydującego w Nadarzynie, Tarczynie i Skierniewicach.

Plan parceli położonej przy drodze prowadzącej do Strobowa, należącej do gm. żydowskiej
i zajętej na stary cmentarz grzebalny wyznania mojżeszowego [data nieznana, odrys: K. Bielawski]

Podczas drugiej wojny światowej rozpoczęła się dewastacja obiektu. Na polecenie Niemców część nagrobków użyto do prac budowlanych, m.in. do budowy tamy na rzece.

Po 1945 r. przez przynajmniej dwa lata cmentarzem opiekowało się Żydowskie Zrzeszenie Religijne w Skierniewicach. W 1946 r. ŻZR przekazało prywatnemu właścicielowi dom modlitwy przy ul. Batorego w zamian za zobowiązanie do ogrodzenia cmentarza, zbudowania stróżówki oraz odbudowy ohelu. W 1958 r. Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego zezwolił Tadeuszowi P. na korzystanie z posesji w zamian za opiekę nad cmentarzem.

W latach 80. cmentarz był użytkowany jako ogródek, hodowla zwierząt oraz zakład produkcji prefabrykatów budowlanych. Ohel służył jako magazyn narzędzi ogrodniczych. Podczas lustracji terenu ujawniono macewy użyte do budowy schodów i ogrodzenia. Pod koniec lat 80. Prezydent Miasta Skierniewice korespondował ze Związkiem Religijnym Wyznania Mojżeszowego i Fundacją Rodziny Nissenbaumów w sprawie zabezpieczenia cmentarza.

W 1993 r. Towarzystwo Przyjaciół Skierniewic uporządkowało fragment cmentarza, ustawiło kilka destruktów macew oraz tablicę informacyjną. Po 2010 r. ohel został odnowiony przez Izraela Meira Gabaja oraz chasydów skierniewickich w Izraelu.

W północno-wschodnim narożniku cmentarza zachował się murowany ohel cadyka Szimona Kalisza, granitowy nagrobek skrzyniowy zmarłej w 1935 r. Basi Feffer oraz kilka wtórnie ustawionych destruktów macew z piaskowca. Znaczna część działki jest używana do celów mieszkalnych, od strony północno-zachodniej jest porośnięta niepielęgnowaną roślinnością krzewiastą. Cmentarz posiada częściowe, współczesne ogrodzenie; jego oryginalne granice są nieczytelne.

Cmentarz należy do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa łódzkiego.

tekst & zdjęcia: K. Bielawski