Cmentarz żydowski w Sępopolu, Jewish cemetery in Sepopol Schippenbeil, Judischer Friedhof Schippenbeil

Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych

SĘPOPOL (niem. Schippenbeil)

Cmentarz żydowski w Sępopolu został założony 1860 r. w południowej części miejscowości, po zachodniej stronie Roseler Scheunenstrase, obecnej ul. Prusa.

Opis obiektu z drugiej połowy XIX w. zawarł Gustav Liek w monografii Sępopola Die Stadt Schippenbeil mit Beruecksichtigung des Kirchspiels und der Umgegend: "Cmentarz żydowski na końcu Roseler Scheunenstrase. Napis na bramie w językach hebrajskim i niemieckim: 'Tu odpoczniesz od walki na ziemie i ziemskich cierpień, synu człowieczy, ciało zapada się w grobie, dusza wznosi się po tron Boga'. Na jednym nagrobku napis: 'Tu spoczywa nasz ukochany syn Paul Levy, urodzony 10 marca 1859 roku, zmarły 30 kwietnia 1860 roku w dniu założenia cmentarza'. Osiem grobów, piękne ukwiecenie".

Fragment planu Sępopola (niem. Schippenbeil) z 1944 r. z zaznaczeniem cmentarza żydowskiego.
Źródło: The University of California Berkeley Library.

Obiekt uległ dewastacji. 16 października 1961 r. Minister Gospodarki Komunalnej - w odpowiedzi na uchwałę Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Sępopolu z 4 października 1957 r. - wydał decyzję o zamknięciu cmentarza do celów grzebalnych. W dokumentacji związanej z zamknięciem podano, że cmentarz zajmuje powierzchnię 473 m kw., a ostatni pochówek odbył się w 1932 roku. Teren został podzielony na działki geodezyjne nr 124 i 125/1 i zajęty przez budownictwo jednorodzinne. Wszystkie naziemne ślady cmentarza uległy zatarciu.

Brak jakiejkolwiek formy upamiętnienia. Cmentarz jest wpisany do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków (nr Z-61/2017).

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/41, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie olsztyńskim, k. 61.
Liek G., Die Stadt Schippenbeil mit Beruecksichtigung des Kirchspiels und der Umgegend,
Koenigsberg 1874, s. 246.
Piotrowska J., Sępopol, [w:] Województwo warmińsko-mazurskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018, brak paginacji.
Szczepański S., Żydowskie domy modlitwy oraz cmentarze na Warmii i Mazurach - stan obecny (na tle dziejów
w Prusach Wschodnich i Zachodnich, [w:] "Rocznik Ziem Zachodnich" 2017, nr 1, s. 107.

Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.

Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.