Cmentarz żydowski w Ryglicach - przez miejscową ludność zwany "kirchołem" - znajduje się po prawej stronie drogi na Galię Dolną. Jego powstanie datuje się na I połowę XIX wieku. Przed wojną nekropolia od strony drogi otoczona była murem. Niestety, niektóre kamienie nagrobne znalazły się w fundamentach niektórych domów, a część pomników przeznaczono do utwardzenia dróg i budowy obór. W 1960 roku było jeszcze około trzystu macew, w latach dziewięćdziesiątych już tylko około stu. Na początku XXI wieku na terenie nekropolii wykonano prace porządkowe - wykarczowano krzaki, ustawiono nagrobki. Cmentarz zyskał też nowe ogrodzenie.

Mimo zniszczeń, wyraźny jest rzędowy układ grobów, a zachowane macewy świadczą o wysokim kunszcie miejscowych zakładów kamieniarskich. Na skraju nekropolii uwagę zwraca grupa nagrobków, zabezpieczonych metalowymi daszkami. Są to macewy miejscowych rabinów i cadyków. Nagrobek z płaskorzeźbą przedstawiającą jelenie oraz okno ze zwojem Tory upamiętnia Nachuma Cwi syna Meira Segala, zmarłego w dniu 12 grudnia 1890 roku, a inskrypcja wyryta w języku hebrajskim głosi: "Świeca Izraela zgasła, biada, odeszła wszelka radość, gałąź z pnia Rasziego i HaSzach (Szabtaja Kohena), największych tej ziemi. Krzyk bólu wzniósł się nad tą stratą, jęknęło każde serce biada nam - któż wypełni tę lukę. Jeleń Izraela i jego ozdoba, odszedł na spoczynek potomek świętych i czystych odszedł do nieba, z wysokości wezwano go by widział w pełni. Żydzi pogrążyli się w żałobie, zgasło słońce w południe, niech śpi w cieniu Wszechmocnego, w jego skrytości niech się skryje, podniesie głowę, by powstać z martwych u kresu dni. Rabin, cadyk, święty i mędrzec, biegły w tym co odkryte i zakryte, jak tęcza, rabin i przewodnik, Nachum Cwi syn Meira Segala błogosławionej pamięci. Zmarł w wieczór szabatu rosz hodesz tewet roku 5651. Niech jego dusza będzie związana w wieniec życia wiecznego". Znajdująca się po lewej stronie macewa z wyrzeźbionym dzbanem - symbolem rodu Lewiego - to pomnik nagrobny cadyka Abrahama Awli syna Menachema Cwi Segala, zmarłego w dniu 10 stycznia 1932 roku, któremu potomni wypisali epitafium o treści: "Tu spoczywa człowiek prosty, siedzący w namiotach, czystego serca, unikający zaszczytów, uczucia jego serca były święte i chwalebne. Przyoblekł się w miłość i trwogę przed Stwórcą, jego źródło wzniesione i wywyższone jest w świętości. Rabin, cadyk, nasz nauczyciel i rabin Awraham Awli syn rabina, cadyka, świętego Menachema Cwi Segala, przewodniczącego miejscowego bejt dinu, zmarł w dniu 2 miesiąca szwat 5692 roku. Niech jego dusza będzie związana w wieniec życia wiecznego".

Tekst stanowi fragment opracowania autorstwa Adama Szczęcha, zatytułowanego "Żydzi w Ryglicach". Więcej informacji o społeczności ryglickich Żydów znajdziesz na stronie www.ryglice.pl

zdjęcia: Magda Płoszaj
tłumaczenia hebrajskich inskrypcji: Wojciech Tworek
Klikni tu, by obejrzeć zdjęcia cmentarza żydowskiego w Ryglicach, wykonane przed restauracją nekropolii
Polecamy też lekturę tekstu o Ryglicach w "Pinkas Hakehillot: Encyclopedia of Jewish Communities"
Kliknij tu, by obejrzeć film nakręcony na terenie cmentarza w Ryglicach