| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| RAWA MAZOWIECKA | |||
Cmentarz żydowski w Rawie Mazowieckiej został założony w drugiej połowie XVIII w., około 1 km od miasta, na Wzgórzu Sójczym, pomiędzy obecnymi ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Bolesława Chrobrego. Podczas drugiej wojny światowej rozpoczęła się dewastacja cmentarza. Rawianin Jerzy Koprowski w liście przesłanym do naszej Redakcji napisał: "W 1943 r. zostało rozebrane ogrodzenie żydowskiego cmentarza, a macewy użyto do wyłożenia chodników w mieście. Materiały pozyskane z rozbiórek - cegły, kamienie - sprzedano mieszkańcom Rawy i okolic. Po II wojnie chodniki wyłożone macewami rozebrano. Nie wiem, co się z nimi stało. Mogę tylko podejrzewać, że gdzieniegdzie pod chodnikami znajdują się jeszcze ich fragmenty". Działacze Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce w sporządzonym 30 maja 1952 r. raporcie o stanie zachowania cmentarzy w regionie łódzkim, w przypadku Rawy Mazowieckiej zapisali: "Nagrobki zostały zwiezione na cmentarz, lecz bez obmurowania są rozkradane". 23 lutego 1967 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Rawie Mazowieckiej przyjęło uchwałę-wniosek o zamknięcie cmentarza żydowskiego o powierzchni 29 390 m kw. W uzasadnieniu podano: "Ostatnie pochowanie zwłok miało miejsce w 1944 r. W okresie okupacji okupant usunął i zużył do celów publicznych i gospodarczych większość nagrobków trwałych, a grunty zagospodarował rolniczo. Po wyzwoleniu teren cmentarza nie został uporządkowany przez opiekującą się nim gminę żydowską i wykorzystywany był w dalszym ciągu na cele rolnicze". 7 września 1967 r. Minister Gospodarki Komunalnej podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza. W 1978 r., zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, cmentarz znalazł się na terenie przeznaczonym na budowę osiedla. Ostatecznie bloki nie zostały wzniesione na grobach. Odstąpiono też od zamiaru przeprowadzenia przez cmentarz rur kanalizacyjnych. W 1985 r. na cmentarzu składowano materiały do budowy osiedla mieszkaniowego. Po latach naczelnik miasta Leszek Czyżewski w liście do Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej pisał: "Doprowadziłem do wyłączenia terenu byłego cmentarza wraz z kołnierzem izolacyjnym z zabudowy osiedla mieszkaniowego". Władze miasta wraz z przedstawicielami środowisk żydowskich rozważały wstępnie odpowiednie zabezpieczenie i upamiętnienie obiektu. W wyniku dewastacji niemal wszystkie naziemne elementy cmentarza uległy zniszczeniu. Przetrwały pojedyncze nagrobki, w tym dwa fragmenty macew, przyniesione na cmentarz przez anonimową osobę na początku 2013 r. Dane osobowe zachowały się na nagrobkach Jony Szwajcera, zmarłego 11 lutego 1891 r. oraz Sary Clawe Szwajcer, zmarłej 1 września 1893 roku. W 2017 r. na skraju cmentarza Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego wzniosła pomnik. Ceremonia jego odsłonięcia odbyła się 13 września 2017 roku.
|
|||
 |
 |
 |
 |
zdjęcia: Małgorzata Płoszaj |
|||
 |
 |
 |
 |
| zdjęcia: Dariusz Piwowarski |
|||
| Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem. Korespondentom gwarantujemy dyskrecję. |
|||
 |
|||
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |