Źródła historyczne potwierdzają istnienie w Raciborzu jednego cmentarza żydowskiego. Zlokalizowany on był na tzw. Wilczej Górze, przy obecnych ulicach Głubczyckiej i Fojcika. Ziemię pod nekropolię gmina zakupiła na Starej Wsi od Jana Hutnego w 1814 r., ale pochówki rozpoczęły się dopiero w 1817 r. Wcześniej Żydzi raciborscy chowani byli na nekropoliach pobliskich miejscowości lub w miastach, skąd pochodzili, tj. w Białej Prudnickiej, Bodzanowie, Mikołowie. Po dwukrotnym powiększeniu terenu cmentarza, osiągnął on wielkość 2,03 hektara. Najstarszym udokumentowanym nagrobkiem z raciborskiej nekropolii jest macewa z grobu Rosalii Wachsner z 1821 r. Pochówki trwały do przełomu lat 1940/1941. Ostatnimi osobami pochowanymi na tym cmentarzu są najprawdopodobniej Josef Bohn zmarły 7.03.1940 r. oraz Adela Fraenkel zmarła 10.02.1941 r.

Największa ilość nagrobków na raciborskim cmentarzu żydowskim pochodziła z drugiej połowy XIX i początku XX w. Wykonane z czarnego garbo, czarnego, białego i różowego marmuru, granitu oraz piaskowca nagrobki przyjmowały postać tradycyjnych macew, ale też obelisków, głazów oraz kształty bardziej artystyczne. Prezentowały one niezwykłe bogactwo form i stylów sztuki nagrobnej. Widniały na nich inskrypcje dwujęzyczne - hebrajskie i niemieckie, z rzadka tylko hebrajskie. Niestety nie wiedzielibyśmy tego wszystkiego, gdyby nie pełna dokumentacja fotograficzna owych nagrobków. W latach 1972-1973 władze podjęły kroki ku likwidacji nekropolii, która ostatecznie nastąpiła w 1973 r.

Pragnąca zachować anonimowość mieszkanka Raciborza w liście do naszego portalu tak opisała te wydarzenia: "Pewnego dnia pojawili się panowie, opisali kolorową farbą wszystkie nagrobki, potem układali według jakiegoś klucza. Najpiękniejsze zabrano na odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie. Mniej atrakcyjne sprzedano kamieniarzom. Długo walały się jeszcze pozostałości kamieni. Wyglądało to strasznie: prawdziwa dewastacja cmentarza, poburzone, powalane, rozkopane pozostałości. Został chaos, rumowisko i tak porosły to krzaki. Myślę, że likwidacja została podjęta ze względu na konieczność dostarczenia marmurów do Warszawy".

Obecnie po nekropolii pozostał tylko stary, zabytkowy zespół drzewny. Przy odrobinie szczęścia można odnaleźć w nim fragmenty zniszczonych nagrobków i kamiennych podstaw. Niestety nie ostało się nic więcej po żydowskich mieszkańcach Raciborza.

W kwietniu 2014 r. Paweł Głogowski umieścił na cmentarzu tablicę z napisem: "Beit Chaim. Cmentarz żydowski. Prosimy uszanuj miejsce pochówku mieszkańców Twojej wiadomości". Tablicę ufundował pragnący zachować anonimowość mieszkaniec Larchmont w Stanach Zjednoczonych.

Informacje zaczerpnięte z artykułów Kazimierza Świtlińskiego i Grzegorza Wawocznego.

tekst: Małgorzata Frąckowiak
zdjęcia: Małgorzata Płoszaj, Jacques Lahitte
Kliknij tu, by obejrzeć film video nakręcony na tym cmentarzu