| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| PIASECZNO | |||
Cmentarz żydowski w Piasecznie jest oddalonyokoło 1,4 km na południowy zachód od centrum miasta, znajduje się przy obecnej ul. Tuwima. Cmentarz powstał w 1867 r., w okresie tworzenia się Okręgu Bóżniczego w Piasecznie. Wcześniej piaseczyńscy Żydzi chowali zmarłych w oddalonych o 16 km Kajetanach koło Nadarzyna. Stanowiło to znaczne utrudnienie, co podkreślały m.in. władze powiatowe w piśmie z 31 stycznia 1857 r.: "Co do pogrzebów, [Żydzi] stawać muszą w Nadarzynie. Powinność ta szczególniej czuć się daje w czasach epidemicznych, przebywanie bowiem dwumilową przestrzeń z trupem [...] przyprowadza interesantów do rozpaczy". 15 lipca 1867 r. Chil Grynbaum, Josek Libhaber, Hersz Flint, Chaim Rozenberg, Srul Memel [?] oraz Dawid Wolf oświadczyli w magistracie, że zamierzają nabyć półtorej morgi gruntu z przeznaczeniem na cmentarz. W kolejnych tygodniach doszło do zakupu działki "na cmentarz grzebalny [...] na wsi w blisko półtorej wiorsty za miastem". |
|||
 |
|||
Cmentarz na planie okolic Piaseczna z 1932 r. (Źródło: Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego) |
|||
Podczas drugiej wojny światowej cmentarz stał się miejscem egzekucji. W 1943 r. Niemcy rozstrzelali na nim około 30 Żydów przywiezionych z Warszawy, a w 1944 r. rozstrzeliwali powstańców warszawskich, przebijających się do Lasów Chojnowskich. Prawdopodobnie podczas wojny rozpoczęła się dewastacja cmentarza, która była kontynuowana w kolejnych dekadach. Znaczna część działki została zajęta przez posesje prywatne i zabudowana. Co najmniej do końca lat 80. pozostały teren z nielicznymi nagrobkami był porośnięty gęstą, niepielęgnowaną roślinnością. W Karcie Cmentarza z 1987 w. w rubryce "Istniejące zagrożenia" wpisano: "Wobec postępującej dewastacji terenu cmentarzowi grozi całkowite zginięcie". W nieustalonym roku na cmentarzu odsłonięto pomnik wykonany według projektu Karola Tchorka z napisem: "Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w latach 1942-1944 hitlerowcy dokonali zbrodni na ponad 60 obywatelach polskich narodowości polskiej i żydowskiej". W latach 90-tych XX w., dzięki staraniom Fundacji Wiecznej Pamięci, władz miasta oraz młodzieży z miejscowych szkół, uporządkowano niezabudowaną część cmentarza o powierzchni około 0,16 ha. Obecnie na cmentarzu znajduje się około 40 nagrobków w różnym stanie zachowania, w formie stel z piaskowca oraz tumb stabilizujących stele. Najstarsza zidentyfikowana macewa jest datowana na 1889 r. Na wprost wejścia znajduje się pomnik ku czci ofiar drugiej wojny światowej. Teren jest ogrodzony siatką, z otwartą furtką. Przy wejściu znajduje się tablica informacyjna, przy ul. Pomorskiej ustawiono znak wskazujący drogę do cmentarza. Teren jest porządkowany przez służby miejskie. Brak informacji o statusie własnościowym cmentarza. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego (wpis nr 1409 z 02.02.1991 r.). Spisy zachowanych nagrobków są dostępne na stronach: Tekst: Krzysztof Bielawski |
|||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem. Korespondentom gwarantujemy dyskrecję. |
|||
 |
|||
| Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |