Cmentarz żydowski w Osieku jest położony w odległości 1 km na południowy zachód od centrum miejscowości, po zachodniej stronie u. Połanieckiej. Data założenia cmentarza nie jest znana - prawdopodobnie powstał w drugiej połowie XIX wieku.
W 1928 r. teren był ogrodzony z trzech stron murem, z czwartej strony płotem. W budżecie gminy żydowskiej odnotowano dochody z tytułu zgód na wystawianie nagrobków w kwocie 58 zł oraz z pokładnego w kwocie 500 zł. Jednym z pochowanych na cmentarzu był miejscowy rabin Wolf Troppe.
Brak bliższych informacji o historii cmentarza. Obiekt uległ destrukcji. 15 października 1957 r. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Osieku przyjechało uchwałę nr 40/57o zamknięciu i likwidacji cmentarza. 26 czerwca 1964 r. decyzję w tej sprawie podpisał Minister Gospodarki Komunalnej. W dołączonej dokumentacji podano, że cmentarz zajmuje działkę o powierzchni 0,12 ha, a ostatni pochówek odbył się w 1943 roku.
W Karcie cmentarza z 1987 r. wpisano: "Układ cmentarza nie istnieje. Pozostało miejsce po cmentarzu porośnięte chwastami i krzakami akacji. [...] Nagrobków brak". Jako istniejące zagrożenia wskazano "zapomnienie" i zalecono "ogrodzenie, wykoszenie chwastów, wykarczowanie samosiewów akacji".
Obecnie teren jest porośnięty dziką, niepielęgnowaną roślinnością. Brak jakiejkolwiek formy upamiętnienia. Cmentarz znajduje się na ogrodzonym placu przedsiębiorstwa Budocop sp. z o.o., bez możliwości dostępu.
Właścicielem cmentarza jest Gmina Osiek. Cmentarz jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków (nr g-2014 02 22) oraz wojewódzkiej ewidencji zabytków (nr e-1987-08).
Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 885/9/33, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie kieleckim.
Archiwum Państwowe w Kielcach, Oddział w Sandomierzu, Hipoteka staszowska, sygn. 891/803, Wykaz (księga) hipoteczny nieruchomości położonej w Osieku cmentarz żydowski.
Komada D., Karta cmentarza nr 14415, [bmw] 1987.
Pedrycz W., Osiek, [w:] Województwo świętokrzyskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Skotarek M., Dzieje Osieka w zarysie [online] https://gmina-osiek.pl/dzieje-osieka-w-zarysie/ [dostęp: 30.01.2021].
|