Cmentarz żydowski w Myślenicach jest oddalony około 1,3 km na północny zachód od Rynku, znajduje się na wzniesieniu, tzw. Górze Szubiennej, po wschodniej stronie trasy E77 i zajmuje działkę nr 23 na nieregularnym planie o powierzchni 0,2258 ha.
Według niepotwierdzonych danych, cmentarz założono w 1874 roku. Podczas pierwszej wojny światowej w jego południowo-zachodniej części utworzono cmentarz wojenny nr 372, na którym zostali pochowani żołnierze Armii Austro-Węgier: Hersch Diller i Moses Maier Rosen.
W latach drugiej wojny światowej cmentarz był miejscem egzekucji, między innymi w 1941 r. został rozstrzelany Majer Aftergut, a 31 marca 1943 r. - Stanisław Bolsęga, podejrzewany o nielegalny ubój bydła. Prawdopodobnie podczas wojny rozpoczął się proces dewastacji cmentarza, kontynuowany w kolejnych dekadach.
W 1961 r. Kongregacja Wyznania Mojżeszowego w Krakowie wzniosła na cmentarzu pomnik poświęcony ofiarom Zagłady, odbudowała mur, a zachowane nagrobki zebrała w lapidarium. Prace sfinansowano ze środków przekazanych z American Jewish Joint Distribution Committee.
4 listopada 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej - w następstwie uchwały miejscowej rady narodowej - podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza. W dołączonej dokumentacji podano, że cmentarz zajmuje parcele nr 43009, 4291, 278 o łącznej powierzchni 0,21 ha, a ostatni pochówek odbył się w 1942 roku.
W latach 2011-2012 na cmentarzu przeprowadzono prace porządkowe i wzniesiono nowe ogrodzenie. Projekt zrealizowano dzięki współpracy rodziny Yisroela Minzera, Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.
W marcu 2013 r. na murze cmentarza ujawniono antysemickie i nazistowskie napisy. Prokuratura Rejonowa w Myślenicach nie wykryła sprawców przestępstwa i umorzyła dochodzenie.
Obecnie na cmentarzu znajduje się kilkadziesiąt nagrobków w różnym stanie zachowania, w większości destruktów oraz pomnik ku czci ofiar Zagłady. Teren otacza betonowe ogrodzenie z niezamykaną furtką.
W 2024 r. Tomasz Krawczyk wykonał spis zachowanych nagrobków. Pobierz opracowanie w pliku pdf.
Brak danych o statusie własnościowym cmentarza. Obiekt jest wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Spis macew/List of matzevot. Author: Tomasz Krawczyk |
Nr
No
|
Imię
Given name |
Imię ojca
Father's name |
Nazwisko
Surname |
Data śmierci
Date of death |
Informacje dodatkowe
Additional information |
Macewy stojące / Standing matzevot |
1 |
- |
- |
- |
- |
|
2 |
Miriam |
Alter Cwi Dawid |
Kantor |
25.07.1938 |
Nazwisko panieńskie: Aftergut , mąż: Jaakow Jehuda . Maiden name: Aftergut, husband: Jaakow Jehuda |
3 |
Dow Arie |
Chaim Aharon |
Knobler |
18.11.1933 |
|
4 |
Fajgl (Fejgl) |
Eliezer |
Perlberger |
4.03.1928 |
Mąż / husband : Aba Perlberger |
5 |
Chana Cyna |
Chaim |
- |
7.01.1921 |
|
6 |
Icchak |
Eliezer |
Hirszfeld |
29.03.1932 |
|
7 |
Naftali |
Szmuel |
Weiss |
24.08.1896 |
|
8 |
Necha |
Icchak |
Feiweles |
11.04.1923 |
Mąż / husband : Jaakow Feiweles |
9 |
Zeew |
Pinchas |
Riegler |
19.06.1937 |
Z rodu kohenów
From the cohen family |
10 |
Chaim |
Issachar Dow |
Weinmann |
7.11.1933 |
Macewa odbudowana w 5776 roku (2015/16)
Matzevah rebuilt in year 5776 (2015/16) |
11 |
Szmuel Zajnwel |
Natan Aharon |
Neiger |
2.09.1921 |
|
11a |
Rejzl |
- |
Neiger |
- |
Mąż / husband : Natan Aharon |
12 |
Jehuda |
Icchak |
Loibentracht (Laubentracht) |
20.11.1935 |
Matka / mother : Bila |
12a |
Icchak |
Szmuel |
Loibentracht (Laubentracht) |
- |
Upamiętniony razem z synem Jehudą
Commemorated with his son Jehuda |
12b |
Bila (Beila) |
- |
Loibentracht (Laubentracht) |
- |
Upamiętniona razem z synem Jehudą
Commemorated with her son Jehuda |
Macewy z lapidarium / Matzevot from lapidarium |
13 |
Jechiel Eichel |
Eliahu |
Loew |
5.12.1930 |
Lub 16 kislew / or 16 th kislew: 6.12.1930 |
14 |
Ester |
Abraham Zeew |
- |
4.01.1916 |
|
15 |
Chaim Natan |
Abraham |
- |
25.09.1874 |
Zmarł w erew szabat i erew Sukkot
Died on erev shabbat and erev Sukkot |
16 |
Mordechaj Eliezer |
Szmuel |
Weiss |
24.03.1933 |
|
17 |
Szmuel |
Kalonimos |
- |
29.04.1938 |
Lub rok 5695 / or the year 5695: 1.05.1935 |
18 |
Rajca |
Szmuel (?) |
- |
17.11.1929 |
Z rodu Lewitów / from Leviim family |
19 |
Szmuel |
Mosze Jaakow |
- |
26.11.1904 |
Zmarł w szabat / died on shabbat |
20 |
Abraham |
Szraga |
- |
22.08.1923 |
|
21 |
Ester Miriam |
Jehuda |
- |
11.08.1882 |
|
22 |
Dow Berisz Alaman |
Szmaja |
- |
25.04.1933 |
|
23 |
Itil |
Akiwa |
- |
- |
|
24 |
Icchak |
Szmuel |
- |
1.11.1918 |
Lub rok 5699 / or the year: 5699 - 20.11.1938 |
25 |
- |
- |
- |
25.09.1917 |
Żona Nachmana, zmarła w erew Jom Kippur
Wife of Nachman, died on erev Yom Kippur
|
26 |
Issachar Berisz |
Icchak Szmuel |
- |
29.12.1914 |
Lub rok 5678 / or the year 5678: 27.12.1917 |
27 |
Sara |
Szmuel |
Hirszfeld |
4.07.1933 |
Mąż / husband: Icchak Hirszfeld |
28 |
Fajge (Fejga) |
Jehoszua Szmuel |
Ickowicz |
14.11.1926 |
Mąż / husband: Jaakow Icchak |
29 |
Idel |
Eliezer |
- |
18.06.1914 |
|
30 |
Tauba |
Israel Icchak |
- |
- |
|
31 |
- |
- |
Plencer |
12.12.1905 |
Mąż / husband: Eliezer Plencer |
32 |
Josef (?) |
Dawid (?) |
- |
- |
|
33 |
Josef Szmuel |
Naftali Binjamin |
- |
23.01.1914 |
Lub 28 tewet / or 28 th tewet: 26.01.1914 |
34 |
Aba |
Josef |
Perlberger |
1.04.1904 |
Zmarł w 2 dzień Pesach
Died on 2 nd day of Pesach |
35 |
Pesel (?) |
Jehuda |
- |
20/21.05.1895 |
Lub rok 5658 / or the year 5658: 18/19.05.1898 |
36 |
Chaja Sara |
Josef |
Kunstlinger |
- |
|
37 |
Chaim |
- |
Kunstlinger |
- |
|
38 |
Szlomo |
- |
- |
- |
|
39 |
Alter Cwi Jehuda |
Chaim |
Kunstlinger |
14.02.1910 |
|
40 |
- |
Dawid |
- |
.04/05.1891 |
Kobieta, z rodu Lewitów
Woman, from Leviim family |
41 |
Rejzl |
Jehuda Lejbusz |
Fiszgrund |
- |
Nazwisko panieńskie Romer, mąż: Abraham Baruch z Sułkowic
Maiden name Romer, husband: Abraham Baruch from Sułkowice |
42 |
Josef |
Chaim |
Kunstlinger |
7.04.1927 |
|
43 |
Szlomo |
Chaim |
Goldberg |
xx.10.1918 |
Z Sułkowic / from Sułkowice |
Odłamki macew / Shatters of matzevot |
L1 |
- |
- |
- |
- |
|
L2 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman; Mąż / husband: Icchak |
L3 |
- |
- |
- |
- |
|
L4 |
- |
- |
- |
xx.09.1910 |
W języku niemieckim / Text in German |
L5 |
- |
- |
- |
- |
|
L6 |
- |
- |
- |
- |
Mężczyzna / man |
L7 |
Rebeka (Rywka) |
Cwi |
Szornsztejn
(Schornstein) |
16/17.01.1936 |
Mąż / husband: Reuven Szornsztejn (Schornstein)
Data dzienna przekuta / Day date reforged ( ?/? ) |
L8 |
Cwi Hirsz |
Abraham |
Klinger |
4.01.1916 |
Z rodu Lewitów / From the Leviim family;
z Dobczyc, from Dobczyce; Lub dzień / or day 25th |
L9 |
- |
- |
- |
- |
|
L10 |
Szimszon |
- |
- |
? |
|
L11 |
- |
- |
- |
- |
|
L12 |
- |
- |
- |
- |
|
L13 |
- |
- |
- |
- |
|
L14 |
- |
Jehuda |
- |
- |
Kobieta / woman |
L15 |
- |
Zeew |
- |
- |
Ułamany korzeń macewy / Lower part of tombstone |
L16 |
- |
- |
- |
- |
Ułamany korzeń macewy / Lower part of tombstone |
Odłamki macew w pomniku / Shatters of matzevot in the memorial |
P1 |
- |
- |
- |
- |
|
P2 |
- |
- |
- |
- |
|
P3 |
- |
Mordechaj |
- |
? |
Kobieta / woman, mąż / husband: Mendel Chaim |
P4 |
- |
- |
- |
? |
Kobieta / woman |
P5 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman |
P6 |
- |
- |
- |
? |
Wymienione imiona Mordechaj i Jehuda /
Mentioned names Mordechaj and Jehuda |
P7 |
- |
- |
- |
- |
|
P8 |
- |
- |
- |
14.09.1912 |
Kobieta / woman (?) |
P9 |
- |
- |
- |
- |
|
P10 |
- |
- |
- |
- |
Mężczyzna, z rodu kohenów / Man, from cohen family |
P11 |
- |
- |
- |
- |
|
P12 |
- |
- |
- |
- |
|
P13 |
- |
- |
- |
- |
|
P14 |
- |
- |
- |
- |
|
P15 |
- |
- |
- |
- |
|
Macewy zniszczone w 2011/12 / Matzevot destroyed in 2011/12 |
N1 |
Szlomo |
Icchak Jeszaja |
Perlroth |
- |
Zmarł w 22 dniu życia / Died in the 22nd day of life |
N2 |
- |
- |
- |
30.10.1881 |
|
N3 |
- |
- |
- |
- |
|
N4 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman |
N5 |
Rachela |
Zeew Wolf |
- |
- |
Mąż / husband: Chanina |
N6 |
Gela |
Menachem Mendel |
Weiss |
28.02.1928 |
Mąż / husband: Liber Weiss z/from Trzemeśnia; Nazwisko panieńskie / Maiden name: Schtiel |
N7 |
Mindel |
Zeew |
- |
18(?).02.1913 |
|
N8 |
- |
- |
- |
? |
|
N9 |
Szejndel |
Dow (?) |
- |
? |
|
N10 |
Sara Tepa |
Issachar |
- |
1914 / 1913 |
Mąż / husband: Jechiel |
N11 |
- |
- |
- |
30.12.1937 |
|
N12 |
- |
Dawid |
- |
24.06.1886 |
|
N13 |
Sara |
Natan |
- |
25.04.1926 |
Z rodu Lewitów / From the Leviim family;
z / from Limanowa; mąż / husband: Israel |
N14 |
Szprynca |
- |
- |
.07.1894 |
|
Odłamki macew zniszczone w 2011/12 / Shatters of matzevot destroyed in 2011/12 |
N15 |
- |
- |
- |
- |
|
N16 |
- |
- |
- |
- |
|
N17 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman |
N18 |
- |
- |
- |
? |
Kobieta / woman |
N19 |
- |
- |
- |
- |
|
N20 |
- |
- |
- |
8(?).01.1907 |
Tekst w alfabecie łacińskim / Text in Latin alphabet |
N21 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman |
N22 |
- |
- |
- |
- |
|
N23 |
- |
- |
- |
- |
|
N24 |
- |
- |
- |
- |
Kobieta / woman |
N25 |
- |
- |
- |
- |
Mężczyzna / man |
N26 |
Chaja (?) |
- |
- |
- |
|
Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/35, Decyzje o zamknięciu cmentarzy
i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie krakowskim.
AN w Krakowie, Wojskowy Urząd Opieki nad grobami wojennymi Okręgu Korpusu nr V w Krakowie, sygn. 275/48, Wykazy poległych i zmarłych żołnierzy i jeńców oraz plany cmentarzy wojennych w powiatach: Myślenice,
Nowy Sącz i Nowy Targ.
Cahn A., Cahn M., Myślenice: ślady żydowskiego miasteczka: spacerownik. Myslenice: traces of shtetl life: a town trail, Myślenice 2011.
Drogomir J. P., Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918): wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, t. 3, Tarnów 2005.
Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich
w latach 1939-1945: województwo krakowskie miejskie, Warszawa 1984.
Siwek A., Myślenice, [w:] Województwo małopolskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana
przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.