Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
MORDY
Dział o cmentarzu w Mordach
powstał dzięki wsparciu udzielonemu przez
San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society
"A jeśli [...] chory, uchowaj Boże, kona,
wówczas członkowie bractwa nie ustąpią z jego domu
i w liczbie dziesięciu osób pozostaną tam
do wydania przez niego ostatniego tchnienia,
a potem uczynią wszystko jak się należy w myśl przepisów".

Z księgi Chewra Kadisza w Mordach

Cmentarz żydowski w Mordach - zwany przez mieszkańców "kierkutem" i "mogiłkami" - jest położony około 700 m od centrum miasta, przy ul. 11 Listopada, około 100 metrów od zwartej zabudowy, na terenie płaskim i zajmuje działkę na planie zbliżonym do trójkąta, o powierzchni 1,38 ha. W środkowej części cmentarza znajduje się zbiornik wodny.

Data założenia cmentarza nie jest znana. Niewykluczone, że powstał pod koniec XVIII w. Na podstawie zachowanych nagrobków można stwierdzić, że cmentarz był użytkowany nie później niż od 1828 roku.

Brak bliższych informacji o historii obiektu. Prawdopodobnie ostatnie pochówki odbyły się maju 1945 r., w następstwie mordu dokonanego na ocalałych z Zagłady.

31 lipca 1962 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Mordach przyjęło uchwałę o zamknięciu cmentarza. W uzasadnieniu podano: "Na terenie miasta Mordów znajduje się cmentarz wyznaniowy żydowski o powierzchni 13.800 m kw. Cmentarz znajduje się pod opieką Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Mordach. ostatnie pochowanie zwłok miało miejsce w roku 1943 i od tego czasu cmentarz jest nieczynny i nie ma ludności, która mogłaby korzystać z usług cmentarza". Ostateczną decyzję w tej sprawie podpisał Minister Gospodarki Komunalnej 19 grudnia 1963 roku.

Cmentarz uległ bardzo poważnej dewastacji. Jak wynika z relacji mieszkańców, wiele nagrobków zostało skradzionych już po wojnie. Część macew z piaskowca wykorzystano jako tarcze szlifierskie w przydomowych warsztatach. Według niepotwierdzonych informacji, nagrobki użyto także do budowy rampy kolejowej w Mordach.

Prawdopodobnie w latach 80. cmentarz ogrodzono siatką metalową na betonowych słupach. Ogrodzenie uległo zniszczeniu.

W obrębie cmentarza zachowało się kilkadziesiąt macew, w większości wykonanych z kamieni granitowych, datowanych od pierwszej połowy XIX w. Widoczne są także pojedyncze, zniszczone nagrobki z piaskowca. Cmentarz porasta gęsta roślinność.

W dniach 6-7 sierpnia 2020 r. wolontariusze Fundacji Dziedzictwa Kulturowego, przy wsparciu samorządu i mieszkańców, przeprowadzili na cmentarzu prace porządkowe. Projekt zrealizowane ze środków Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020,

W zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma znajduje się księga bractwa Chewra Kadisza w Mordach.

Tekst & zdjęcia: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/55, Decyzje o zamknięciu cmentarzy
i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie warszawskim.
Crago L., Mordy, [w:] Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933-1945, t. 2, cz. A: Ghettos in German-Occupied Eastern Europe, red. M. Dean, Bloomington 2012.
Kosior K., Mordy, [w:] Województwo mazowieckie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Szady Z., Geografia struktur religijnych i wyznaniowych w Koronie w II połowie XVIII w., Lublin 2010.

Poszukujemy wszelkich informacji o cmentarzu żydowskim w Mordach,
m.in. o jego wyglądzie przed 1939 r. oraz o procesie dewastacji.
Częściowy spis macew według stanu z 2018 r. Oprac. K. Bielawski
Imię hebrajskie
Imię ojca
Data śmierci (kalendarz hebrajski)
Data śmierci (kalendarz gregoriański)
Plik foto
Informacje dodatkowe
?
Baruch Mordechaj
8 adar II 5698
11.03.1938
DSC0242
Rachel
Mordechaj
15 kislew 5631
09.12.1870
DSC0247
Jakow
Natan
11 adar I 5632
20.02.1872
DSC0256
Cwi
Szlomo
10 tamuz 5632
16.07.1872
DSC0266
Jechezkiel
Elchanan
8 siwan 5626
22.05.1866
DSC0277
?
?
?
?
DSC0284
Kobieta
Mordechaj
Awigdor Symcha Kohen
8 tewet 5633
07.01.1873
DSC0302
Zmarł w młodym wieku
?
?
?
?
DSC0309
?
?
?
?
DSC0315
Izrael
Dow (?)
20 siwan 5631
09.06.1871
DSC0323
Jechiel
Mosze
DSC0328
Awraham Jakow
Chaim Dow
DSC0331
Chaim
Szlomo
20 kislew 5636
18.12.1875
DSC0340
Pesza
DSC0346
Raszka
Jeszua
19 nisan 5615
07.04.1855
DSC0349
Tena
Icchak
2 cheszwan [...]
DSC0350
Josef Jehuda
Awraham
15 adar 5628
09.03.1866
DSC0364
Cwi
Jakow
26 adar 5628
20.03.1868
DSC0366
Zew
Szmuel
23 adar I 5624
01.03.1864
DSC0439
Sara
Cwi
15 tewet 5628
10.01.1868
DSC0445
Icchak
Bendet
3 kislew 5649
07.11.1888
DSC0451
Roza
Cwi
14 szwat 5610
27.01.1850
DSC0468
?
Jakow
5628
(30.09.1867-16.09.1868)
DSC0474
Jakow Cwi
Szmuel
15 ijar 5626
30.04.1866
DSC0481
Chaja
Szymszon
3 nisan 5628
26.03.1868
DSC0495
Mosze
Szmuel
5631
(26.09.1870-15.09.1871)
DSC0503
Szemarjachu
Zew
13 tiszri 5609
10.10.1848
DSC0515
Ester Blima
Zew
DSC0522
Mordechaj
Dawid
26 tewet 5627
03.01.1867
DSC0530
Aharon
Szlomo
13 nisan 5624
19.04.1864
DSC0537
Zalman
Mordechaj
5 aw 5621
12.07.1861
DSC0547
Data dzienna niepewna
Aharon
Dow ha-Lewi
23 cheszwan 5626
12.11.1865
DSC0556
Dow
Jehuda Lejb
23 szewat 5625
19.02.1865
DSC0563
Dewora
Icchak Ajzyk
24 szewat 5624
01.02.1864
DSC0572
Chaja Bracha (?)
Icchak Ajzyk
24 kislew 5623
16.12.1862
DSC0578
Sara
Mosze
21 nisan 5623
10.04.1863
DSC0589
Frajda
Aharon
23 aw 5593
08.08.1833
DSC0601
Pesza
Isachar Ber
1 ijar 5588
15.04.1828
DSC0627
Zalman
Josef
1 kislew [...]
DSC0648
Cwi
?
26 adar 5608
01.03.1848
trob1
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Mordy - cmentarz żydowski
Poszukujemy zdjęć i wszelkich informacji o tym cmentarzu:
jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji,
nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas