| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| LUBARTÓW | |||
Społeczność żydowska w Lubartowie posiadała dwa miejsca pochówku. Pierwszy cmentarz znajdował się u zbiegu obecnych ulic Legionów i Armii Krajowej. Jak podaje Marta Kubiszyn w przewodniku "Śladami Żydów. Lubelszczyzna" cmentarz ten powstał pod koniec XVI w. i był użytkowany do początku XIX w. W okresie drugiej wojny światowej nekropolia została zdewastowana, na jej terenie naziści ustawili szubienicę i dokonywali egzekucji. W 1948 r. cmentarz splantowano i przekształcono w park (ogródek jordanowski). Wszelkie ślady grobów uległy zatarciu. Drugi cmentarz żydowski w Lubartowie założono prawdopodobnie pod koniec XVIII w. lub na początku XIX w., przy obecnej ul. Cichej. Wiadomo, że w latach międzywojennych cmentarz był ogrodzony murem, w jego obrębie stały dwa ohele. Podczas wojny cmentarz stał się miejscem licznych egzekucji, między innymi w trakcie likwidacji getta w listopadzie 1942 r. Jak wynika ze wspomnień mieszkańców, po zakończeniu wojny na cmentarzu znajdowało się jeszcze stosunkowo dużo nagrobków, które stopniowo były kradzione i wykorzystywane do różnych celów. |
|||
 |
 |
||
| Lapidarium na cmentarzu żydowskim w Lubartowie | Macewy wystawione do sprzedaży w serwisie Allegro | ||
W 1987 r. dzięki staraniom lokalnych społeczników i władz działkę cmentarną ogrodzono metalową siatką. W południowo-wschodnim narożniku wzniesiono mur, do którego przytwierdzono nieliczne odzyskane macewy. Dodatkowo w latach 90-tych ustawiono zostały tablice informacyjne z napisem: "Przechodniu, znajdujesz się na terenie XIX-wiecznego cmentarza żydowskiego, który otoczony jest opieką i pamięcią mieszkańców Lubartowa. Tu 11 października 1942 r. żandarmeria niemiecka rozstrzelała 300 lubartowiaków pochodzenia żydowskiego. Żydzi Lubartowa przez wieki współtworzyli kulturę materialną i duchową tej ziemi. Zabytkowe macewy (nagrobki) z charakterystycznymi płaskorzeźbami o tematyce biblijnej są już ostatnimi pamiątkami po wyznawcach religii mojżeszowej. Przechodniu uszanuj to miejsce" oraz cytatem z Księgi Koheleta: "Pokolenie ginie i pokolenie powstaje, lecz ziemia trwa". We wrześniu 2012 r. pracownicy i wolontariusze z Muzeum Historii Żydów Polskich: Magdalena Buerbaumer, Daniel Słomka, Marcin Wygocki, Ewa Celińska-Spodar i Krzysztof Bielawski, przeprowadzili spis macew. Wykonano zdjęcia zachowanych macew i przetłumaczono personalia zmarłych na język polski. Powstała w ten sposób dokumentacja jest dostępna na portalu "Wirtualny Sztetl". Nie można wykluczyć, że w różnych punktach miasta wciąż znajdują się macewy ze zniszczonych cmentarzy. Jesienią 2006 r. kilkanaście fragmentów płyt nagrobnych z Lubartowa wystawiono do sprzedaży w internetowym serwisie aukcyjnym Allegro. Dzięki interwencjom mediów oraz osób zajmujących się ochroną zabytków, aukcja została zablokowana. Cmentarz jest ogrodzony, brak zamykanej bramy. tekst: K. Bielawski |
|||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Lubartowa i ich nekropoliach. Czekamy też na relacje osób, które pamiętają te cmentarze z okresu przed II wojną światową. |
|||
 |
|||
| Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |