| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| ŁĘCZYCA | |||
Cmentarz żydowski w Łęczycy jest położony w północno-wschodniej części miasta, przy ul. Popiełuszki. Początkowo znajdował się poza terenem zabudowanym, około 700 m od murów miejskich. Data założenia cmentarza nie jest znana. Według Pawła Fijałkowskiego cmentarz mógł powstać w XVI wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o jego istnieniu pochodzi z przywileju nadanego Żydom z Łęczycy przez króla Jana III Sobieskiego w 1681 r., w którym stwierdzono: "Okopiska swoje, gdzie teraz umarłych swoich chowają, wolne będą mieli". Około 1838 r. powierzchnia cmentarza została powiększona do około 1,5 ha poprzez dokupienie działki od strony wschodniej. Od tej pory wyróżniano cmentarz "stary" i "nowy", stanowiące w praktyce jedną całość. W 1840 r. w centralnej części cmentarza został pochowany rabin Chaim Auerbach (syn Itziga ben Menachema z Leszna, rabin w Łęczycy, nauczyciel m.in. Gedalii Tiktina z Wrocławia oraz Zachariasza Weingotta z Częstochowy), a w kolejnych latach tuż obok pochowano rabinów Izaaka Icyka Auerbacha oraz Beniamina Zeewa. Nad ich grobami wzniesiono orientowany ohel, kryty dwuspadowym dachem, z prostokątnymi oknami w ścianach bocznych. W pierwszej połowie XIX w. cmentarz posiadał drewniane ogrodzenie, które w nieustalonym roku zastąpiono murem z cegły. We wschodniej części cmentarza znajdowało się wejście, dom przedpogrzebowy oraz studnia. We wrześniu 1939 r. Niemcy urządzili na cmentarzu stanowisko strzeleckie, w tym czasie w wyniku ostrzału doszło do częściowych zniszczeń. W latach drugiej wojny światowej cmentarz został zdewastowany. Część macew na polecenie władz okupacyjnych wykorzystano do utwardzenia ul. Belwederskiej. Do eksterminacji łęczyckich Żydów cmentarz nadal służył jako miejsce pochówku. Po 1945 r. na cmentarzu złożono część macew odzyskanych z ulic i chodników. Obiekt ulegał dalszej dewastacji i profanacji, był użytkowany jako pastwisko. W 1952 r. komisja złożona z przedstawicieli Referatu ds. Wyznań PWRN w Łodzi oraz TSKŻ oszacowała koszt uporządkowania cmentarza na 5000 zł. W 1963 r. wywodzący się z Łęczycy rabin Icchak Jedydia Frenkiel zastał cmentarz w stanie zaniedbania, z uszkodzonymi nagrobkami i rozrzuconymi kośćmi. Jego propozycja sfinansowania budowy ogrodzenia została odrzucona przez władze miasta. |
|||
 |
|||
| Przybliżone granice cmentarza żydowskiego w Łęczycy. 1 - tzw. stary cmentarz, 2 - tzw. nowy cmentarz, 3 - dawna brama. Podkład: OpenStreetMap |
|||
7 lipca 1964 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Łęczycy przyjęło uchwałę o zamknięciu cmentarza. W uzasadnieniu podano: "Na terenie naszego miasta nie zamieszkuje żaden wyznawca religii mojżeszowej oraz nie istnieje gmina żydowska. Były cmentarz żydowski został zdewastowany i zlikwidowany przez władze okupacyjne, płyty nagrobkowe zostały użyte do budowy chodników, które po wyzwoleniu w roku 1945 zostały ponownie zebrane i ułożone w pryzmę na byłym cmentarzu. [...] Plan urbanistyczny miasta przewiduje wykorzystanie terenu byłego cmentarza na budowę ulicy oraz terenów zielonych w pobliży nowopowstającego osiedla mieszkaniowego". 6 października 1964 r. uchwała została zatwierdzona zarządzeniem Ministra Gospodarki Komunalnej. W 1972 r. przeprowadzono procedurę przeznaczenia cmentarza inny cel, a 25 lutego 1973 r. Sąd Powiatowy w Łęczycy wydał orzeczenie o przejściu na Skarb Państwa poprzez zasiedzenie działki o powierzchni 14 495 m kw. W kolejnych latach cmentarz został trwale przekształcony, a jego pierwotne naziemne elementy uległy całkowitemu zniszczeniu. Przez cmentarz przeprowadzono ulicę Piotra Bardowskiego (po 1989 r. nazwę zmieniono na ul. ks. Jerzego Popiełuszki), wzniesiono na nim budynki mieszkalne i użyteczności publicznej, część przeznaczono na szkołę jazdy Ligi Obrony Kraju. Podczas prac ziemnych zniszczono liczne groby. Obiekt nie jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa łódzkiego, posiada wpisy w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Brak współczesnych form upamiętnienia. Kilkadziesiąt odzyskanych macew wyeksponowano w piwnicy Archiwum Państwowego w Łęczycy. Tekst: Krzysztof Bielawski |
|||
Poszukujemy informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem. Korespondentom gwarantujemy dyskrecję. |
|||
 |
|||
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |