| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| KRZYKAWKA (cmentarz gmin żydowskich w Sławkowie i Strzemieszycach) | |||
Żydzi ze Sławkowa chowali swych zmarłych na cmentarzu w pobliskiej wsi Krzykawka. W 1907 r. od Karola Gaszyńskiego, właściciela dóbr w Krzykawce gminy żydowskie ze Sławkowa i Strzemieszyc zakupiły działkę o powierzchni pół morgi przy obecnej ul. F. Nullo. Najstarsze zidentyfikowane nagrobki - m. in. Rywki córki Awrahama Helpnera zm. w 1904; Menachema Nachuma syna Mordechaja Hajdy zm. w 1905 r., Zeldy córki Mosze zm. w 1906 r. - świadczą, że pogrzeby w tym miejscu odbywały się wcześniej, a 1907 r. dokonano jedynie oficjalnego wykupu gruntu. Z czasem cmentarz został ogrodzony kamiennym murem, wybudowano także dom przedpogrzebowy wraz z mieszkaniem dozorcy. W 1928 r. na cmentarzu pochowano Szulima syna Mosze Judy Zająca, pierwszego rabina gminy żydowskiej w Sławkowie. Nad jego grobem wzniesiono ohel. Z innych osób spoczywających na cmentarzu warto wymienić Szmuela Jurkiewicza syna Josefa, który według epitafium był potomkiem cadyka Elimelecha z Leżajska oraz cadyka Dawida syna Chaima Halbersztama z Sącza. |
|||
 |
 |
 |
 |
| fot. Robert Garstka |
|||
W 1939 r. na cmentarzu złożono zwłoki Żydów, zamordowanych w pierwszych dniach wojny przez nazistów w okolicach mostu na Białej Przemszy oraz w Koźle. Znane są nazwiska części ofiar: Chil Buichszrajer, Nuta Pinkus Buchszrajer, Moszek Dawid Dafner, Josek Dawid Emst, Szapsia Englard, Jochym Grosfeld, Chaim Kaplan, Jakub Szymon Krakowski, Moszek Minc, Moszek Wajsler, Hendet Wolberg, Szyja Zelcer. Ofiary Zagłady były tu chowane także w kolejnych latach drugiej wojny światowej. Przypominają o tym nagrobki m. in.: Szlomo Eliakima Szpicmana, Dawida Szpicmana, Jojne Michałowicza, Mosze Hersza Michałowicza, Gitli Przenozy, Chaji Wierbskiej i jej dzieci: Sary Ajdli, Sury Jose, Szejwy Jachety, Mojsze; Chanocha Henocha Glajtmana, Midel Glajtman, Izraela Dawida Glajtmana, Szlomo Glajtmana, Rajzli Glajtman, Bacji Glajtman. Okres wojenny obiekt przetrwał w relatywnie dobrym stanie. 4 listopada 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza. W dołączonej dokumentacji podano jego powierzchnię ( 0,39 ha) oraz rok ostatniego pochówku (1942 r.). W latach sześćdziesiątych dzięki staraniom Daniela Ladnsmanna na cmentarzu zostały przeprowadzone prace restauracyjne. W 1971 r. miał miejsce ostatni pogrzeb - pochowano wtedy Reginę Grinbaum, zmarłą w dniu 1 kwietnia 1971 r. Do dziś zachowało się ok. 300 nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1904 r.; zdewastowany ohel; zrujnowany dom przedpogrzebowy i pomieszczenie służące dawniej jako magazyn narzędzi oraz relikty przedwojennego muru. W latach 1991-1992 zespół pod kierownictwem prof. dr. hab. Jana Samka wykonał inwentaryzację cmentarza. W kolejnych latach ukazały się publikacje poświęcone cmentarzowi w Krzykawce: w 1999 r. książka autorstwa Dariusza Rozmusa "Cmentarze żydowskie ziemi olkuskiej", a w 2004 r. opracowanie M. Cyankiewicz, L. Hońdo, D. Rozmusa, M. Rozmus i W. Starościaka "Cmentarze żydowskie w Sławkowie i Dąbrowie Górniczej". Po ostatnich zmianach administracyjnych cmentarz w Krzykawce znajduje się na terenie gminy Bolesław (woj. małopolskie), przy ul. Podgórskiej 72. tekst: K. Bielawski |
|||
| Cmentarz w Krzykawce (fot. Monika Sienkiewicz) | |||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem. Korespondentom gwarantujemy dyskrecję. |
|||
 |
|||
| Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |