Cmentarz żydowski w Krasnopolu jest oddalony około 750 m na północy wschód od centrum miejscowości, znajduje się na wzniesieniu po południowej stronie drogi stanowiącej przedłużenie ul. Mickiewicza, zajmuje działkę geodezyjną nr 968 na planie zbliżonym do prostokąta o powierzchni 0,5390 ha.
Data założenia nie jest znana - na podstawie źródeł kartograficznych wiadomo, że cmentarz istniał w 1839 r. Dochody związane z cmentarzem ("od pogrzebów" - 4,5 rubla, "z bractwa pogrzebowego" - 3 ruble) wymieniono w Etacie Dochodu i Wydatków Funduszu Bóżnicznego Okręgu w Krasnopolu na lata 1845-1847.
|
Według sporządzonego przez Urząd do Spraw Wyznań w 1981 r. zestawienia cmentarzy żydowskich, ostatni pochówek miał miejsce w 1940 roku.
Przypuszczalnie podczas drugiej wojny światowej rozpoczął się proces dewastacji obiektu, kontynuowany w kolejnych dekadach. W karcie ewidencyjnej cmentarza z 1990 r. podano: "Granice całkowicie nieczytelne, mogiły i nagrobki nie są zachowane (poza jednym)". W tym czasie właścicielem cmentarza był Skarb Państwa. Do 2016 r. teren był ogrodzony płotem z żerdzi, w 2016 r. zbudowano mur.
Według niezweryfikowanych danych na cmentarzu zachował się destrukt nagrobka w postaci betonowej obmurówki grobu. Teren porasta gęsta, niepielęgnowana roślinność (krzewy i drzewa), w okresie wegetacji znacznie utrudniająca dostęp. Cmentarz posiada ogrodzenie z betonowych paneli prefabrykowanych.
Właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa podlaskiego.
Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Urząd do Spraw Wyznań, sygn. 131/519, Wyznanie mojżeszowe. Cmentarze w Polsce. Informacja.
AGAD, Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, sygn. 190/1856, Akta tyczące się gminy starozakonnych w Krasnopolu w guberni augustowskiej.
Mackiewicz J., Karta cmentarza nr 13742, [bmw] 1990.
Kułak A., Ryżewski G., Krasnopol, [w:] Województwo podlaskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Topograficzeskaja Karta Carstwa Polskawo, [bmw] 1839 [1843].
zdjęcia: Magda Wojtecka
|
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję. |