Cmentarz żydowski w Komarowie-Osadzie znajduje się na rozległym wzniesieniu po południowej stronie ul. Piłsudskiego, w odległości około 550 m na zachód od Rynku. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną nr 168, na nieregularnym planie, o powierzchni 0.94 ha.
Data założenia cmentarza nie jest znana, powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII w. lub na początku kolejnego stulecia.
W latach drugiej wojny światowej na cmentarzu Niemcy dokonywali egzekucji. W tym czasie rozpoczęła się dewastacja obiektu, kontynuowana w kolejnych dekadach. Teren był wykorzystywany jako pastwisko. 29 kwietnia 1959 r. Minister Gospodarki Komunalnej w następstwie uchwały miejscowej rady narodowej podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza.
W latach 1988-1995 z inicjatywy Moritza Trosta z Frankfurtu nad Menem cmentarz został uporządkowany i ogrodzony. Na cmentarzu pochowano szczątki ofiar Zagłady ekshumowane z Siemnic koło Rachań. Na osi bramy urządzono upamiętnienie, na które składają się nieliczne przedwojenne macewy, współczesne symboliczne nagrobki osób zamordowanych w latach drugiej wojny światowej oraz pomniki z przedstawieniami figuratywnymi. W 2021 r. na cmentarz przewieziono nagrobki znalezione podczas rozbiórki budynku w Grabowcu oraz wykorzystane jako stopnie kapliczki w Janówce Wschodniej.
Teren jest porośnięty trawą, w centralnej części skupisko drzew liściastych. Cmentarz jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa lubelskiego. Właścicielem działki jest Skarb Państwa.
tekst: Krzysztof Bielawski |