Cmentarz żydowski w Kocku znajduje się około 900 m na północny wschód od centrum miejscowości, przy obecnej ul. św. Jana Chrzciciela. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną numer 060806_4.0002.933, o nieregularnym kształcie i powierzchni 21990 m kw.
Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Na ich rozkaz część nagrobków rozbito i użyto do utwardzania ulic. Na cmentarzu dokonywano egzekucji, a ciała zabitych grzebano w miejscu kaźni. Lokalizacja grobów ofiar Zagłady do dziś pozostaje nieznana. Dzieło zniszczenia nekropolii kontynuowano także po wojnie. Okoliczni mieszkańcy wykorzystywali nagrobki między innymi jako tarcze szlifierskie. W 1958 r. władze postanowiły zaorać i zalesić teren cmentarza.
Do dziś na cmentarzu zachowało się około 40 macew. Około 10 z nich, w większości przerobionych na tarcze szlifierskie, w 2007 r. z inicjatywy nauczyciela Pawła Szczotki odzyskali i przenieśli na cmentarz uczniowie miejscowego gimnazjum.
W centralnej części cmentarza znajduje się odbudowany ohel, pod którym pochowani są:
- Menachem Mendel z Kocka (1787 r. - 1859 r.), założyciel dynastii cadyków kockich, nauczyciel między innymi Izaaka Meira Rothenberga z Góry Kalwarii,
- Beniamin Morgenstern, syn Menachema Mendla, zięć Abrahama Mordechaja z Góry Kalwarii, zmarł w 1866 roku w wieku 26 lat,
- Dawid Morgenstern, syn Menachema Mendla, według prof. Marcina Wodzińskiego "jeden z najbardziej błyskotliwych umysłów swojego pokolenia", zmarł w 1893 roku,
- Jakow Jozue Morgenstern, zmarły w 1907 roku syn Dawida, cadyk od 1906 roku,
- Dow Zew Kohen Rapaport, zmarły w 1901 roku syn Izraela Kohena z Pińczowa, zięć cadyka Menachema Mendla.
21 września 2012 r. przeprowadzony został spis macew na cmentarzu w Kocku. W pracach uczestniczyli pracownicy i wolontariusze z Muzeum Historii Żydów Polskich: Magdalena Buerbaumer, Daniel Słomka, Marcin Wygocki, Ewa Celińska-Spodar i Krzysztof Bielawski. Wykonano zdjęcia wszystkich nagrobków i przetłumaczono personalia zmarłych na język polski. Stworzona w ten sposób dokumentacja została opublikowana na portalu Wirtualny Sztetl.
Cmentarz jest ogrodzony współczesnym, metalowym płotem. Klucze do bramy przechowuje Roman Stasiak, mieszkający przy ul. św. Jana Chrzciciela 60.
Warto wiedzieć, że na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej, w kwaterze nr 47 znajduje się grób Abrahama Józefa z Kocka, prawnuka Menachema Mendla, od 1929 roku cadyka w Kocku.
Spis zachowanych nagrobków na cmentarzu żydowskim w Kocku
Oprac. Andrzej Trzciński, Monika Tarajko, Paweł Sygowski |
Imię/imiona |
Imię ojca |
Data śmierci |
Informacje dodatkowe |
Name(s) |
Father's name |
Date of death |
Additional information |
Jechiel Michael |
Baruch |
14 .02.1819 |
|
Reuwen Jechiel |
Simcha |
07.02.1823 |
|
Hinda |
Szmuel |
14.01.1841 |
Kac |
Bajla |
Chajim |
10.03.1842 |
|
Meir Jehuda |
Mosze |
01-29.05.1843 |
|
Eliezer |
Chajim |
29.03.1846 |
|
Miriam |
Ben Cijon |
26 lub 27.04.1846 |
|
Jechiel |
Jicchak |
05.07.1847 |
|
Ita Ester |
Jehuda |
13.02.1851 |
|
... |
Jicchak |
29.05.1851 |
|
Frajda |
Jechiel |
14.11.1851 |
|
... |
... |
1829/1830 |
... |
Chana |
Cwi |
13.10.1854 |
ha-Lewi |
Faltiel |
Arje |
[ok. 1850.-1870.] |
|
Menachem Mendel |
Jehuda |
27.01.1859 |
admor, Goraj, Tomaszów |
Menucha Lena |
Cwi |
03.03.1861 |
|
Necha |
Mordechaj |
01.11.1862 |
|
Dow |
Mosze |
27.02.1865 |
|
Binjamin |
Menachem Mendel |
18.02.1866 |
|
... |
... |
30.03.-8.04. 1866 |
|
Rywke Rachel |
Cwi |
11.09.1866 |
|
Nach[um] |
... |
[ok. 1870.-1900] |
kohen |
... Szmuel |
... Jehuda |
[ok. 1870.-1900] |
|
... |
... |
[ok. 1870.-1900] |
|
Dawid |
Menachem Mendel |
17.07.1873 |
admor |
Chajim |
Josef |
04.03.1874 |
|
Chaja Sara |
Jaakow |
25.12.1874 |
|
Chajim |
Dawid |
[ok. 1880.-1910] |
|
Rina Pesel |
Arje Meir |
02.05.1890 |
|
... |
... |
1895/1896 |
|
Chana Basze |
Szemaja Josef |
26.12.1899 |
|
Aharon |
Jehuda |
27.01.1900 |
|
Jic[chak] |
Zeew Wolf |
[ok. 1900] |
wnuk gaona ... |
Naftali Cwi |
Jisrael |
[ok. 1900] |
|
... |
... |
[ok. 1900] |
|
... |
... |
[ok. 1900] |
|
Jisrael |
Szalom |
14.01.1901 |
ha-Lewi |
Dow Zeew |
Jisrael |
05.10.1901 |
ha-kohen, ojciec aw bet din w Pińczowie, potomek Szacha, zięć Menachema Mendla |
... |
... |
1905/1906 |
|
Jaakow Joszua |
Dawid |
30.03.1907 |
wnuk Menachema Mendla |
Meir |
Awraham |
10.04.1908 |
|
Hinda |
Awraham |
15.04.1908 |
|
Mosze |
Jisrael |
10.09.1909 |
|
Rejzel |
Jehuda |
... |
|
Jaakow Cwi |
Menachem Mendel |
[ok. 1910.] |
|
... |
J... |
[ok. 1910.] |
|
... |
Awraham |
[ok. 1910.] |
|
Rejzel Hena |
Jehuda |
19.10.1912 |
|
Dawid |
Chajim |
[ok. 1912] |
|
Chajim Eli' |
Mosze Arje |
15.02.1913 |
|
Menachem Mendel |
Jicchak |
29.06. lub 03.07.1920 |
|
tekst: Krzysztof Bielawski
zdjęcia: Edyta Kępa, Sławomir Twardowski
Bibliografia:
M. Wodziński, Groby cadyków w Polsce. O chasydzkiej literaturze nagrobnej i jej kontekstach, Wrocław 1998.
A. Trzciński, Śladami zabytków kultury żydowskiej na Lubelszczyźnie, Lublin 1990.