Cmentarz żydowski w Kamieńsku jest oddalony około 1,2 km na południowy wschód od centrum miejscowości, znajduje się przy ul. Wojska Polskiego i zajmuje teren o powierzchni 1,64 ha.

Data założenia cmentarza nie jest znana. Jak podał Mojżesz Feinkind w wydanej w 1930 r. książce Dzieje Żydów w Piotrkowie i okolicy: od najdawniejszych czasów do chwili obecnej, "cmentarz w Kamieńsku jest nowej daty. Najstarszy grobowiec nosi datę r. 1831 (591 żyd. kalend.). Pinkas Bractwa Świętego datuje się dopiero od 1845 r (605)". Przeczą temu zapisy w zachowanych od 1846 r. etatach miejscowej kasy bóżniczej, w których dochody z pokładnego wyszczególniano dopiero od 1861 roku.

Przypuszczalnie podczas drugiej wojny światowej rozpoczął się proces dewastacji cmentarza, kontynuowany w kolejnych dekadach. 12 października 1965 r. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Kamieńsku przyjęło uchwałę o zamknięciu cmentarza i prawdopodobnie także o jego przeznaczeniu na inny cel. Zarządzenie o zamknięciu cmentarza Minister Gospodarki Komunalnej podpisał 21 lutego 1966 r. Z częściowo zachowanej w Archiwum Akt Nowych dokumentacji wynika, że pod koniec 1965 r. przedmiotem korespondencji urzędników była także likwidacja cmentarza. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny zalecał przeznaczenie terenu na założenie zieleńca, skweru lub zalesienie.

W latach 70. część cmentarza zajęła baza Warszawskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych, a następnie strzelnica. Pragnący zachować anonimowość mieszkaniec Kamieńska w liście do Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma napisał: "Cmentarz był jeszcze w 1978 roku, bo właśnie wtedy zamieszkałem niemal vis a vis. Zachowane były dobrze macewy. Cmentarz graniczył wówczas z tymczasową jednostką wojskową OTK, którą wykorzystywano do budowy trasy szybkiego ruchu Warszawa-Katowice. Po wyprowadzeniu się wojska, zabudowania jednostki przejęło Warszawskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych, które ogrodziło na nowo teren, a ogrodzenie przecięło częściowo cmentarz. Macewy z terenu WPRD zostały usunięte, ale nie wiem co się z nimi stało. Być może przeniesiono je na pozostałą część cmentarza, albo trafiły jako utwardzenie placów manewrowych ciężkiego sprzętu. Równolegle Urząd Gminy w szybkim tempie, korzystając ze sprzętu do prac ziemnych wymienionego przedsiębiorstwa, urządził na cmentarzu strzelnicę sportową. Ktoś podjął tę barbarzyńską decyzję. Z całą pewnością musiała się zachować dokumentacja i uchwała władz gminy. Okoliczna ludność kręciła z dezaprobatą głowami. Macewy zapewne do dzisiaj spoczywają pod wałami ziemi widocznymi".

W wyniku dewastacji wszelkie naziemne elementy cmentarza uległy zatarciu, jego granice są nieczytelne. Brak jakiejkolwiek formy upamiętnienia. Obiekt nie jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz do rejestru zabytków nieruchomych województwa łódzkiego.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AAN, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, sygn. 9/38, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie łódzkim.
AGAD, Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, sygn. 190/1545, Akta tyczące się gminy żydowskiej w Kamieńsku w województwie kaliskim.
Feinkind M., Dzieje Żydów w Piotrkowie i okolicy: od najdawniejszych czasów do chwili obecnej, Piotrków Trybunalski 1930.
Michalska A., Kamieńsk, [w:] Województwo łódzkie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.