Cmentarz żydowski w Jeżowie jest oddalony około 450 m na południowy wschód od Rynku, znajduje się po północnej stronie ul. Rawskiej i zajmuje działkę na planie zbliżonym do trapezu, o powierzchni około 0,30 ha.
Brak informacji o dacie założenia cmentarza, przypuszczalnie powstał w latach 70. XIX w. Prawdopodobnie podczas drugiej wojny światowej rozpoczęła się dewastacja obiektu. W procesie destrukcji uczestniczyli mieszkańcy Jeżowa oraz okolicznych wsi, którzy kradli nagrobki i wykorzystywali je jako budulec i materiał do utwardzania podwórek. Cmentarz użytkowano jako pastwisko i pole uprawne. Jak podała Monika Borkowska w pracy licencjackiej Monografie cmentarzy Jeżowa, "Okoliczna ludność kradła kamienne płyty, które wykorzystywano między innymi do brukowania uliczek czy podwórek. Na cmentarzu wypasano bydło, zbierano trawę i zaorywano ziemię. Powszechne stały się też zabawy dzieci na kirkucie".
Na początku lat 90. XX w, z inicjatywy Bernarda Golda z Kanady cmentarz uporządkowano i otoczono ogrodzeniem z metalowych przęseł.
Obecnie w obrębie cmentarza znajdują się pojedyncze destrukty nagrobków, w postaci przyziemi oraz obmurowań. Widoczny jest betonowy fundament o wymiarach 2,5 x 3,5 m, prawdopodobnie stanowiący relikt ohelu. Ogrodzenie ulega stopniowej degradacji. Cmentarz porastają wysokie trawy oraz gęste krzaki bzu i jeżyn, znacznie utrudniające poruszanie się po jego obszarze. Istotnym problemem jest zaśmiecenie.
Brak danych o statusie własnościowym. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa łódzkiego.
Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Borkowska M., Monografie cmentarzy Jeżowa, praca licencjacka obroniona na Uniwersytecie Łódzkim, Łódź 2001.Józefecki J., Piekut M., Zarys dziejów Jeżowa, Łowicz 1985.
Kulik K., Zarys dziejów Jeżowa 1135-2020, Jeżów 2020.
Lorenc-Karczewska A., Jeżów, [w:] Województwo łódzkie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
|