Cmentarz żydowski w Janowie - zwany przez część mieszkańców "cherchowem" - znajduje się przy ul. Działowej naprzeciwko wylotu ul. Cichej, około 500 m na północny wschód od centrum miejscowości.

Data założenia cmentarza jest nieznana. W aktach lustracji parafii rzymsko-katolickiej w 1781 r. zanotowano: "Żydowskich bóżnic, publicznych szkół, kierkutów (...) nie masz. Żydowskie cadawera w Ciechanowie przy bóżnicy swojej chowają". Niewykluczone, że cmentarz powstał około 1819 r., kiedy w miejscowości powstał tzw. rewir żydowski.

Cmentarz uległ daleko posuniętej dewastacji. W jego obrębie zachowało się 11 nagrobków wykonanych z polnych kamieni granitowych i piaskowca, z inskrypcjami w języku hebrajskim, m.in. macewa Jehudy Cwi syna Jechiela, zmarłego 13 czerwca 1854 r. (17 siwan 5614 r.). Granice cmentarza są częściowo czytelne dzięki starodrzewowi dębowemu. Przez teren prowadzi droga polna. Fragment działki został współcześnie ogrodzony drutem kolczastym na palikach. Oznaczenie cmentarza stanowi metalowa tabliczka z napisem: "Cmentarz wyznania mojżeszowego w Janowie". Podstawowe prace porządkowe na cmentarzu wykonują uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół w Janowie.

W 2001 r. Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP złożył wniosek o zwrot cmentarza (działki nr 358/1, 358/2, 358/3), który do tej pory nie został rozpatrzony przez Komisję Regulacyjną do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich.

tekst: K. Bielawski
Bibliografia:
Grzybowski M. M., Janowo. Szkice z dziejów parafii, Płock 2002.
Grzybowski M. M., Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, [w:] "Studia Płockie" 1986 , nr 4.
Piasecka A., Cmentarz żydowski w Janowie. Ocalić od zapomnienia, "Gazeta Janowa" 13-19.05.2004.

Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.