Gmina żydowska w Janowie posiadała dwa miejsca pochówku. Jak podaje Zenon Baranowski w artykule "Rys historyczny janowskich cmentarzy" (Janowskie Korzenie, nr. 3, 2004), pierwszy cmentarz powstał prawdopodobnie przed 1661 r. we wschodniej części miasta, na końcu obecnej ul. 3 Maja. W połowie XIX w. miał powierzchnię 0,231 morgi.

Drugi cmentarz - zwany w tych stronach "kierkutem" - założono po 1824 r. przy dzisiejszej ul. Wojska Polskiego, na północ od ul. Objazdowej. Było to spowodowane koniecznością przenoszenia cmentarzy poza obszar zabudowany. W 1825 r. geometra Bojanowski wymierzył teren o powierzchni ok. 1 morgi, a pierwsze pogrzeby odbyły się rok później. Działka została otoczona drewnianym płotem, postawiono też budynek, który pełnił funkcję domu przedpogrzebowego lub mieszkania stróża. W 1915 r. na cmentarzu pochowano ciała 10 żydowskich żołnierzy armii Austro-Węgier, poległych w trakcie działań I wojny światowej. W 1939 r. cmentarz ucierpiał w wyniku nalotów. W kolejnych latach na cmentarzu naziści dokonywali egzekucji Żydów, a zwłoki grzebano w miejscu kaźni. Szacuje się, że podczas drugiej wojny światowej zamordowano tu około 300 osób.

Obie nekropolie uległy daleko posuniętej dewastacji. Teren zniszczonego starego cmentarza został zabudowany. Nowy cmentarz stanowi dziś nieużytek zielony. W latach sześćdziesiątych władze planowały przeznaczenie terenu pod zabudowę, jednak plany te nie zostały zrealizowane. W kolejnej dekadzie cmentarz zalesiono. Podczas wizytacji w 2013 r. w obrębie cmentarza nie odnaleziono żadnych nagrobków. Od strony ul. Wojska Polskiego zachowały się relikty muru. Pożądane byłoby ustawienie tablic informujących o charakterze tego miejsca oraz zaznaczenie obszaru grzebalnego.

tekst & foto: K. Bielawski
Kliknij tu, by zobaczyć lokalizację cmentarzy
na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1938 r.
Dział o cmentarzach w Janowie Lubelskim przygotowano
przy wsparciu ze strony San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society