Cmentarz żydowski w Grajewie jest oddalony około 550 m na południowy wschód od Placu Niepodległości (dawnego Rynku), znajduje się w rejonie ulic Wojska Polskiego, Łaziennej i Konstytucji 3 Maja. Data założenia nieznana - przypuszczalnie cmentarz powstał nie wcześniej niż na przełomie XVIII i XIX w. Pozycje budżetowe związane z cmentarzem wyszczególniano w Etacie dochodów i wydatków funduszu bóżnicznego od 1844 roku.

Latem 1941 r., po zajęciu miasta przez wojska niemieckie, cmentarz stał się miejscem egzekucji, m.in. 7 sierpnia 1941 r. rozstrzelano i pogrzebano na nim około 120 osób oskarżonych o współpracę z władzami radzieckimi.

Podczas wojny doszło do dewastacji cmentarza. Destrukcja była kontynuowana w kolejnych dekadach. W latach PRL na cmentarzu zbudowano osiedle mieszkaniowe. Pozostałości ogrodzenia, nagrobki oraz wykopane kości wysypano pod drogę i osiedlowy parking. W 1960 r. na bloku wzniesionym na cmentarzu umieszczono tablicę ku czci ofiar egzekucji z 1941 r. W 2012 r. tablicę wymieniono.

W wyniku zniszczeń wszelkie naziemne ślady cmentarza uległy zatarciu. Jego granice są nieczytelne. Teren zajmują bloki mieszkalne, ulice, chodniki i skwery. Brak upamiętnienia. Na budynku przy ul. Konstytucji 3 Maja 2 znajduje się tablica z napisem: "W tym miejscu 7 sierpnia 1941 r. niemieccy faszyści bestialsko zamordowali ponad 120 osób: Polaków, Rosjan i Żydów. Cześć ich pamięci. Społeczeństwo Grajewa". Odnaleziony fragment macewy jest przechowywany w Grajewskiej Izbie Historycznej.

Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa podlaskiego.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
AGAD, Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, sygn. 190/1851, Akta tyczące się gminy starozakonnych w Grajewie w guberni augustowskiej.
Ciołkiewicz A.B., Sprostowanie-Apoloniusz B. Ciołkiewicz [online] http://e-grajewo.pl/wiadomosc,SprostowanieApoloniusz_B._Ciolkiewicz,25375.html [dostęp: 25.06.2021].
Górska I., Grajewo, [w:] Województwo podlaskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Szerszeń E., Karta cmentarza nr 13458, [bmw] 1989.