Cmentarz żydowski w Gogolinie znajduje się przy ul. Wyzwolenia (dawnej Bismarkstrasse), w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza chrześcijańskiego.
Grunt na jego założenie - parcelę numer 149 o powierzchni 280 metrów kwadratowych - podarował w 1857 r. oberżysta Meyer Fränkel. W tym czasie cmentarz znajdował się poza terenem zabudowanym. W 1869 r. obiekt został otoczony murem z kamienia. W nieustalonym roku przy wejściu wzniesiono dwukondygnacyjny dom przedpogrzebowy, mieszczący na parterze salę do rytualnej ablucji zwłok, a na piętrze mieszkanie dozorcy.
W czasie drugiej wojny światowej na cmentarzu chowano więźniów miejscowego obozu pracy przymusowej - Żydów z Belgi, Czechosłowacji, Holandii, Niemiec i Polski. Prawdopodobnie chowano tu także więźniów z obozów w Otmęcie i Zakrzówku.
Cmentarz - podobnie jak inne cmentarze żydowskie na terenach III Rzeszy - przetrwał drugą wojnę światową w stosunkowym dobrym stanie. Do lat 60. w domu przedpogrzebowym mieszkała dozorczyni Berta Rockstein. Budynek - ze względu na zły stan techniczny - został rozebrany na początku lat 60. Prawdopodobnie w tym czasie obniżono o połowę kamienny mur.
Do dziś w obrębie cmentarza zachowało się około 30 nagrobków, głównie w formie stel z piaskowca i czarnego granitu oraz kilkadziesiąt obmurowań grobów. Teren jest ogrodzony, wejście możliwe przez bramę cmentarza katolickiego.
W latach 90. władze miasta uporządkowały cmentarz, w 2006 r. naprawiono ogrodzenie.
Badaniem i popularyzacją historii cmentarza zajmuje się Regina Kalla-Szulc. Dzięki jej staraniom, w 2012 r. została wydana książka Cmentarz żydowski w Gogolinie. Pamięć zaklęta w kamiennych nagrobkach.
Dane osobowe zmarłych, odczytane na podstawie zachowanych nagrobków |
Imię |
Imię hebrajskie |
Imię ojca |
Nazwisko |
Data urodzenia |
Data śmierci |
Informacje dodatkowe |
Emilie |
Mirel |
Aharon |
Stenger |
17.08.1858 |
17.10.1858 |
|
Johanna |
Chana |
Awraham |
Aufrichtig |
|
27.11.1870 |
Nazwisko panieńskie: Berg |
Charlotte |
Sorel |
Dow |
Mosler |
09.07.1838 |
30.12.1895 |
|
Ernestine |
Ester |
|
Cassierer |
1817 |
12.07.1901 |
Nazwisko panieńskie: Wachsmann |
|
|
|
|
15.08.1806 |
17.08.186[...] |
|
Bernhard |
Lejb |
Cwi |
Oschinsky |
|
24.04.1877 |
|
Simon |
|
|
Heymann |
19.07.1879 |
28.07.1884 |
|
Meyer |
Meir |
Jehuda |
Hausdorf |
|
12.08.1888 |
|
Moritz |
|
|
Loewy |
12.08.1822 |
18.08.1894 |
|
Caroline |
|
|
Loewy |
21.06.1822 |
29.05.1899 |
Nazwisko panieńskie: Richter |
Rosalie |
Rejzel |
Mordechaj |
Prister |
|
04.01.1894 |
Nazwisko panieńskie: Ziegler, żyła 81 lat |
Marie |
|
|
Stern |
09.05.1819 |
20.09.1904 |
Nazwisko panieńskie: Leppmann |
Benno |
Beniamin |
Symcha |
Goldmann |
|
16.03.1886 |
Żył 69 lat |
Fedor |
Jechiel Fiszel |
|
Fleischer |
20.06.1883 |
05.04.1901 |
|
Ernestine |
Ester |
|
Rosenberg |
20.05.1822 |
11.10.1900 |
Nazwisko panieńskie: Breitenfeld |
Leontine |
Lea |
Tuwie |
Kornblum |
|
21.10.1898 |
Nazwisko panieńskie: Rother |
Isidor |
Ezriel |
|
Priester |
13.08.1843 |
09.02.1903 |
|
Abraham |
|
|
Mosler |
20.09.1829 |
13.04.1912 |
|
Leopold |
|
|
Cassirer |
25.08.1847 |
27.01.1921 |
|
Ida |
|
|
Cassirer |
28.08.1848 |
22.09.1921 |
|
|
Menachem |
Meir |
|
|
|
Zm. 27 siwan 5674 (?) |
|
|
Mosze |
|
|
|
Zmarł w młodym wieku |
Simon |
|
|
Cassirer |
19.10.1848 |
05.08.1914 |
|
Ludwig |
Jehuda |
Symeon |
Rosenberger |
24.05.1854 |
08.08.1919 |
|
Lotte |
Sara |
Baruch |
Breslauer |
04.06.1902 |
23.03.1923 |
|
Moritz |
Mosze |
Awraham |
Schaefer |
01.03.1862 |
31.12.1923 |
|
M. A. |
Mosze Aharon |
|
Leitner |
|
15.11.1926 |
|
Mathilde |
Miriam |
Meir |
Fleischer |
07.09.1847 |
08.03.1933 |
Nazwisko panieńskie: Fränkel |
Salo |
Szloma |
|
Fleischer |
13.01.1850 |
22.02.1932 |
|
Josef |
|
|
|
|
|
|
Ella |
Libel |
Menachem |
Fink |
18.04.1884 |
26.05.1928 |
|
Max |
Meir |
Lebel (?) |
Fink |
17.02.1877 |
16.06.1932 |
|
Henriette |
|
|
Reiler |
07.04.1871 |
15.05.1935 |
Tekst: Krzysztof Bielawski
Zdjęcia: Jacques Lahitte
Źródło: R. Kalla-Szulc, Cmentarz żydowski w Gogolinie. Pamięć zaklęta w kamiennych nagrobkach,
Krapkowice 2012.
|