Cmentarz żydowski w Chorzowie (niem. Königshütte) powstał w 1862 r., wkrótce po ukonstytuowaniu się miejscowej gminy wyznaniowej. Cmentarz założono na południowym skraju miejscowości, poza terenem zabudowanym, przy Ziegelerstrasse (późniejszej Zietenstrasse, obecnej ul. Krzywej).

Jak wynika z porównania map z lat 1890-1941, powierzchnia cmentarza była powiększana, by ostatecznie osiągnąć ok. 8 tys. m kw. Przed wybuchem II wojny światowej cmentarz zajmował działkę w kształcie wydłużonego prostokąta. Wejście znajdowało się od strony ul. Krzywej 18, cmentarz sięgał prawie do obecnej ul. J. Kilińskiego (dawnej Schemmstrasse). Przy bramie znajdował się dom przedpogrzebowy, wzniesiony w 1898 roku.

Brak szczegółowych informacji o stanie obiektu w latach II wojny światowej oraz bezpośrednio po jej zakończeniu. Jak podaje Renata Skoczek z Muzeum w Chorzowie, cmentarz "przetrwał okres II wojny światowej". W 1949 r. Komitet Organizacyjny Żydowskiej Kongregacji Wyznaniowej zgłaszał zamiar uporządkowania cmentarza. Do 1949 r. w domu przedpogrzebowym mieszkała żydowska rodzina.

Po zakończeniu działań wojennych cmentarz w dalszym ciągu pełnił funkcje grzebalne. W latach 1945-1954 odbyły się na nim prawdopodobnie 24 pogrzeby, jednak dokładna liczba pochówków nie jest znana.

W 1958 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Chorzowie podjęło uchwałę o zamknięciu cmentarza. Decyzja została zatwierdzona przez Ministerstwo Gospodarki Komunalnej. W 1959 r. Sąd Powiatowy w Chorzowie przeniósł prawo własności do działki cmentarnej z Izraelickiej Gminy Wyznaniowej na Skarb Państwa.

W 1964 r. wyburzono opuszczony w 1949 r. i w kolejnych latach częściowo zniszczony dawny dom przedpogrzebowy. Pomimo doraźnych prób zabezpieczania cmentarza (m. in. poprzez zamontowanie bramy), cmentarz był stopniowo dewastowany. Nagrobki były rozkradane lub sprzedawane za zgodą Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Chorzowie.

W kolejnych latach władze miasta próbowały doprowadzić do likwidacji cmentarza i przeznaczenia jego terenu pod zabudowę (m. in. szkołę i przedszkole). 25 maja 1972 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Chorzowie wydało decyzję o likwidacji cmentarza. W dn. 15 lutego - 3 marca 1973 r. ekshumowano szczątki 32 zmarłych, które złożono na cmentarzu żydowskim w Bytomiu. Następnie przystąpiono do usuwania pozostałości nagrobków - ok. 400 ton gruzu wywieziono na składowisko przy ul. Składowej. Działkę uporządkowano i zniwelowano, urządzając w tym miejscu park (w 2006 r. nazwany Parkiem Pod Kasztanami). Plany wybudowania na zlikwidowanym cmentarzu szkoły i przedszkola nie zostały zrealizowane.

25 października 2006 r. na skraju parku odsłonięto pomnik zaprojektowany przez Gerarda Grzywaczyka. Pomnik tworzą dwie granitowe płyty, nawiązujące kształtem do macew zamkniętych łukiem półkolistym. Wyryto na nich napis: "El Male Rachamim [ hebr., Boże Pełen Miłosierdzia]. Boże błogosław... Dla upamiętnienia społeczności żydowskiej Chorzowa mieszkańcy miasta. 2006".

Autor: Krzysztof Bielawski
Bibliografia:
Skoczek R., Cmentarz żydowski w Chorzowie. Okoliczności związane z jego likwidacją,
[w:] Żydzi na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku, red. Kalinowska-Wójcik B., Keller D., Rybnik - Katowice 2012.
Urban K., Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944-1966 , Kraków 2006.