Cmentarz żydowski w Bytowie został założony na początku XIX w. w południowo-zachodniej części miasta, na działce przy Lazarettstrasse, obecnej ul. Derdowskiego. Od 1849 r. w mieście działało bractwo Chewra Kadisza. W 1926 r. organizacja zrzeszała około 40 członków, jej przewodniczącym był Sigmund Jacobsohn.

Brak bliższych informacji o historii cmentarza. 30 listopada 1967 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bytowie przyjęło uchwałę o jego zamknięciu. Cmentarz przekształcono na park, na części zbudowano szkołę. Z naziemnej warstwy cmentarza pozostał starodrzew. Cmentarz nie jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz do rejestru zabytków nieruchomych.

W 2011 r. podczas prac na ul. Bernarda Wery odnaleziono destrukty macew, które zabezpieczono w Muzeum Zachodnio-Kaszubskim w Bytowie. Fragmenty nagrobków wykorzystano do budowy pomnika w miejscu zburzonej synagogi, odsłoniętego w 2013 r. z inicjatywy Komitetu Upamiętnienia Społeczności Żydowskiej w Bytowie.

W zbiorach pragnącego zachować anonimowość kolekcjonera znajduje się miniatura macewy z Bytowa. W przeszłości miniaturowe macewy trzymano w domach i w rocznicę śmierci zapalano przed nimi świece. Bytowska miniatura jest wykonana z marmuru lub alabastru, ma przybliżone wymiary 5 x 13 x 1 cm i upamiętnia Peril córkę Cwi Dowa, żonę Pereca Meira Goldhara, zmarłą 23 lutego 1901 r. oraz Pereca Meira syna Natanela Goldhara, zmarłego 8 marca 1908 roku.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Salinger G., Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen juedischen Gemeinden Pommerns, t. II, New York 2006, s. 356-365.
Hryszkiewicz-Kahlau D., Bytów, [w:] Województwo pomorskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.