Żydzi w Birczy mieszkali już w drugiej połowie XVI wieku. Przez wiele lat co drugi mieszkaniec miasteczka był wyznania mojżeszowego. Spis z 1921 roku odnotował 1038 Żydów, co stanowiło około 54% całej ludności Birczy.Cmentarz żydowski Birczy położony jest przy głównej drodze, po prawej stronie czynnego cmentarza katolickiego. Nekropolia została zniszczona podczas II wojny światowej, a wiele płyt nagrobnych Niemcy wykorzystali przy budowie mostu na Sanie. Stare ogrodzenie zachowało się tylko w części. Około hektarową powierzchnię pokrywają krzewy i bardzo wysokie trawy. W bujnej zieleni można doliczyć się kilkunastu nagrobków, być może pod trawą znajduje się ich więcej. Część macew ma już nieczytelne rysunki i inskrypcje, gdyż wykonano je z miękkiego piaskowca. Według inwentaryzacji sporządzonej w 2001 r. przez Jacka Proszyka, najstarszy zachowany nagrobek upamiętnia Natana Natę, syna Wolfa, zmarłego w 1804 roku. Spis macew można znaleźć na stronie http://bircza.reproots.org/

Z jednej strony cmentarz ograniczony jest małym potokiem. Jak nam powiedział jeden z okolicznych mieszkańców, potok ten podmywa teren i najprawdopodobniej wypłukuje już kości z cmentarza. Kilka lat temu zmarł opiekun tego cmentarza, starszy mieszkaniec Birczy. Od tej pory cmentarz popada w zapomnienie.

tekst & zdjęcia: Artur Cyruk
Polecamy odwiedzenie strony Replanting Roots: Bircza On-line!