Cmentarz żydowski w Bieruniu jest oddalony około 750 m na południowy zachód od Rynku, znajduje się przy ul. Wita i zajmuje działkę na nieregularnym planie, o powierzchni około 0,20 ha.
Data założenia nie jest znana - w świetle ustaleń Sławomira Pastuszki cmentarz powstał po 1814 r. Wcześniej Żydzi z Bierunia chowali zmarłych w Mikołowie. Na początku XX w. powierzchnię cmentarza powiększono. Szacuje się, że na cmentarzu znajdują się groby około 600 osób. Ostatni znany pogrzeb odbył się pod koniec grudnia 1944 r., pochowano wtedy Hermanna Tichauera z Bojszów.
Obiekt przetrwał drugą wojnę światową w dobrym stanie i uległ dewastacji w kolejnych dekadach. W wyniku zniszczeń do dziś przetrwało ponad 100 nagrobków (spis zachowanych macew jest dostępny na stronie Fundacji Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich). Najstarsza zidentyfikowana stela upamiętnia Ester Weiss z Lędzin, zmarłą 3 marca 1823 r. Teren jest ogrodzony murem z dwiema furtkami.
Właścicielem cmentarza jest Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz do rejestru zabytków nieruchomych (wpis nr A/840/2021).
tekst: Krzysztof Bielawski
Źródo:
Bieruń [online] https://cemetery.jewish.org.pl/list/c_112 [dostęp: 18.08.2021].
Cmentarz Żydowski - Bieruń Stary [online] https://www.bierun.pl/turystyka/cmentarz-zydowski-bierun-stary
[dostęp: 17.08.2021].
Szulc M., Karta cmentarza nr 14216, [bmw] 1995.
zdjęcia: Ryszard Bielawski