Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
Berżniki-Folwark (lit. Berznykas)

Cmentarz żydowski w Berżnikach-Folwarku jest oddalony około 900 m na południowy zachód od centrum Berżnik, około 200 m na północ od drogi do Berżałowców, znajduje się u podnóża wzniesienia, na działce numer 10 na planie zbliżonym do kwadratu o powierzchni 0,2825 ha.

Pierwsza znana wzmianka o istnieniu cmentarza pochodzi z 1829 r., ze skargi Gdala Herszkowicza Jeleńskiego dotyczącej "dróżki zaorania do nowych mogiłek naszych od wieków exystuiących". Mając na uwadze rozwój liczebny społeczności żydowskiej w Berżnikach (8 rodzin w 1765 r., 38 osób w miasteczku i 17 w okolicznych wsiach w 1789 r.) można zakładać, że cmentarz powstał nie wcześniej niż pod koniec XVIII wieku.
Mapa okolic Berżnik z zaznaczonym cmentarzem żydowskim. Źródło: Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego
Mapa okolic Berżnik z zaznaczonym cmentarzem żydowskim.
Źródło: Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego

Obiekt uległ daleko posuniętej dewastacji. W latach PRL został przejęty przez Skarb Państwa. W karcie ewidencyjnej z 1992 r. podano: [stan zachowania] "b. zły. Macew brak. Mogiły ziemne zarośnięte. [...] Starodrzew (głównie dęby) częściowo wycięty. Zachowało się 7 starych dębów. Obiekt w znacznym stopniu zarośnięty". Jako zagrożenia wskazano wycinkę drzew i wypas bydła.

Cmentarz jest nieogrodzony, jego granice są nieczytelne. Brak oznakowania. Właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych województwa podlaskiego.

tekst: K. Bielawski
Źródło:
AAN, Urząd do Spraw Wyznań, sygn. 132/315, Obiekty judaizmu woj. suwalskiego.
AGAD, Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, sygn. 190/1812, Akta tyczące się gminy żydowskiej
w Berżnikach w województwie augustowskim.
Górska I., Berżniki, [w:] Województwo podlaskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Mackiewicz J., Karta cmentarza nr 13726, [bmw] 1992.
Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku, [w:] Materiały do dziejów ziemi sejneńskiej, red. J. Antoniewicz, Białystok 1963.
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas