Cmentarz żydowski w Annopolu

Gmina żydowska w Annopolu posiadała dwa miejsca pochówku. Pierwszy cmentarz założono w pobliżu synagogi, przy obecnej ul. Świeciechowskiej. Był użytkowany do 1792 r., kiedy władze administracyjne, kierując się względami sanitarnymi, nakazały przeniesienie wszystkich cmentarzy poza miasto. W wyniku zniszczeń do dziś w tym miejscu nie zachowały się żadne nagrobki, teren cmentarny został zabudowany.

Drugi cmentarz żydowski w Annopolu powstał przy obecnej ul. Leśnej. Wacław Flisiński w książce Wspominki rachowskie napisał: "nowy kierkut w Annopolu urządzono w polu poza miastem, między zabudowaniami ulicy Bóżniczej a zagajnikiem majątku Rachów". Również nowy cmentarz uległ daleko posuniętej dewastacji.

Autorzy Księgi Pamięci Annopola przytoczyli opowieść o wydarzeniu z końca XIX w: "W 1895 r. w Rachowie i okolicy wybuchła zaraza. (....) Starsi gminy zebrali się w domu rabina i zgodnie ze starym zwyczajem postanowili zapobiec epidemii żeniąc na cmentarzu dwójkę młodych ludzi. Para, syn rybaka i córka dozorcy cmentarza, pobrała się na terenie nowego cmentarza. Stawili się tam wszyscy Żydzi z miasta. (....) Wkrótce potem niebezpieczeństwo zarazy zostało zażegnane".

W ostatnich latach na cmentarzu wykonano prace restauracyjne. Cmentarz została uporządkowany i ogrodzony metalową siatką. Na osi bramy wzniesiono pomnik ku czci ofiar Zagłady. Na słupie z cegieł umieszczono tablicę z napisem o treści: "Ku czci annopolskich mężczyzn, kobiet i dzieci, zamordowanych przez niemieckich morderców podczas drugiej wojny światowej". Wśród traw można odnaleźć nieliczne nagrobki lub ich fragmenty. Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 408/89.

Spis zachowanych macew jest dostępny na stronie Fundacji Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich: http://cemetery.jewish.org.pl/list/c_51.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Jacques Lahitte